5-Лаборатория иши.Қумли грунтларнинг сизиш коэффициентини кф-оом асбобида аниқлаш

31–расм. Қумли грунтларнинг сизиш коэффициентини аниқлаш асбоби КФ–ООМ нинг схемаси:
1 – шишадан ясалган ўлчовли Мариотт баллони (ГГП–32–06); 2 – грунт нимунаси олинадиган (солинадиган) металдин ясалган цилиндр устига киргизиладиган қалпоқ (муфта); 3 – латундан ясалган тўр; 4 – босим градиентини ўлчаш учун махсус ўлчовли планка; 5 – қум солиш учун юзаси А=25 см2 бўлган металлдан ясалган цилиндр; 6 – металлдан ясалган цилиндрнинг остки қапқоғи, ичига латун тўр ўрнатилган; 7 – латундан ясалган тўр; 8 – махсус винт – грунт намунасига, керакли босим градиентини ўрнатиш учун хизмат қилади; 9 – телескопик мосламанинг устки қапоғи; 10 – телескопик мосламанинг корпуси; 11 – грунт намунасини қўйиш учун мослама.
7. Грунт намунаси қўйиладиган мослама (11) устига сизиш трубкаси (металл цилиндр, грунт намунаси, остки латунли тўр қапоқлари билан биргаликда) ўрнатилади. Винт (8) ёрдамида грунт намунаси қўйилган мослама устидаги сизиш трубкасини гидравлик градиент i = 0,8 тенг бўлгунга қадар сувга туширилади. Грунт намунасининг устки юзасида намлик пайдо бўлгунга қадар кутилади. Цилиндрдаги грунт намунасининг устки юзасидаги грунт рангининг ўзгариши унинг намланганлигидан далолат беради.
8 Грунт намунасининг устки юзасида намлик тўлиқ пайдо бўлгандан сўнг цилиндрнинг устки юзасига латунли тўр-3 қўйилиб, унинг устки қапқоғи- 2 (муфта) ўрнатилади. Винт (8) ёрдамида сизиш трубкасини тўлиқ сувга туширилади.
9. Ўлчовли Мариотт балони (ГГП-32-06) сув билан тўлдирилади, унинг тешигини кўрсатгич бармоқ билан ёпиб, сизиш трубкасининг муфтаси (2) га ўрнатилади. Ўрнатиш пайтида ўлчов балонининг остки қисми латун сетка (3) тегиши керак. Мариотт балончасида ҳаво пуфакчаларининг пайдо бўлиши, сувнинг сизиши бошланганини билдиради. Бу билан бир хил гидравлик градиент сақланиб туришга эришилади. Агар ўлчовли балончасидаги ҳаво пуфакчалари катталашса, ўлчов балончасининг остки қисми грунтнинг устки юзасидан узоқлашганини билдиради, уни 1-2 мм тушириш керак ва бу билан бир текисда кичик ҳаво пуфакчалари кўтарилиши таъминланади.
10. Планка (4) ва винт (8) ёрдамида керакли босим градиенти ўрнатилади. Тажриба - ни босим градиенти i = 0,6; 0,8; 1,0 тенг бўлган қийматларда ўтказилади. Маълум t вақт ичида сизилган сувнинг миқдори ўлчанади. Сизиш коэффициентининг ўртача қийматини аниқ ҳисоблаш учун ҳар бир босим градиентида камида 3 маротаба сувнинг сарфи () аниқланиши керак.
9. Тажриба давомида олинган барча саноқлар ва ҳисоб натижалари 33-жадвалга киритилади