5- qumning donadorlik tarkibini aniqlash

5- Qumning donadorlik tarkibini aniqlash
Qumda o’lchamlari 0.05mm dan kichik bo’lgan mayda zarrachalar tuproq, chang va boshqalar uning qurilish-texnik xossalariga salbiy ta’sir etadi. Bunday zarrachalar beton qorishmasidagi to’ldiruvchilarning solishtirma massasini kengaytirib, bu bilan suvga bo’lgan talabni oshiradi. Bundan tashqari tuproq zarrachalari qum zarrachalarini o’rab, uning sement bilan birikishiga to’sqinlik qiladi.
Qumdagi mayda zarrachalarning miqdorini aniqlash usuli ularning suvda turg’un eritma hosil qilishiga asoslangan.
Qumdagi tuproq va chang zarrachalarining miqdori (QMQ 8785-2005) asosida belgilanadi.

Kerakli asbob va uskunalar:

Texnik tarozi toshlari bilan, balandligi h=300mm dan kam bo’lmagan silindr idish, sekundomer, qurutish qutisi,turg’un vazndagi qum namuna.

Ishning bajarilish tartibi:

Qumdan 1000g olinib, idishga solinadi va uning ustiga suv quyiladi. Suvning sathi qum yuzasidan 200mm yuqorida bo’lishi kerak, suv va qum yaxshilab aralashtirilib 2 daqiqa tindirilgandan so’ng, loyqa ehtiyotlik bilan to’kiladi. Bu ishni bir necha marta takrorlanadi. Yuvilgan qum qurutish qutisida quritiladi. Bajarilgan ishning natijasini quyidagicha hisoblanadi:

bu yerda

G  ^{m1  m0} 100%
m₁
m₁ -qumning dastlabki og’irligi, g;
(5)

m₀ -qumning yuvilgandan keyingi og’irligi, g.

Misol:
m₁ =1000g
m₀ =991g
G  ^{1000  991} 100%  0,9%
1000

Xulosa: namuna istalgan beton uchun yaroqli hisoblanadi.