Hakamlar ishoralari.
|
A – xakam, B – yon xakam, R – gilam boshqaruvchisi
|
№
|
Ishoralar
|
Kim bajaradi
|
Ishoraning ta’rifi
|
1
|
Ishtirokchilarni tanishtirish
|
A
|
Siemetrik holda xakam stoliga qarab kurashuvchilar orasidan. Ishtirokchini tanishtarish vaqtida uning tarafiga xakam yengining rangiga mos qo‘lini uzatadi. Qo‘llarni yelka kengligida ko‘tarib gilam o‘rtasini ko‘rsatib, bir vaqtda sambochilar bilan birga o‘rtaga harakatlanadi.
|
2
|
Kurashishni boshlash
|
A
|
Kurashni boshlashda yoki markazdan qayta boshlash uchun xushtak chaladi. Bir vaqtning o‘zida gilam markaziga kelib, tez xarakatlar bilan bir qo‘lini tirsakdan bukilgan xoolda tepadan pastga o‘tkazadi. Undan so‘ng bir qadam orqaga yurib, kurashni kuzatish uchun o‘ziga qulay holatni egallaydi.
|
3
|
Sof g‘alaba
|
A,B,R
|
Xakam bir qo‘lining kafti oldinga qaratilgan xolda g‘alaba qilgan burchak rangiga mos ravshda tepaga ko‘taradi
.
|
4
|
To‘rt ball
|
A,B,R
|
Ball olgan ishtirokchi rangini mos xolda tirsak bukilgan holda qo‘lini tepaga ko‘taradi va to‘rtta barmog‘ini ko‘rsatadi (katta barmoq kaftga qisilgan holda) kaftni o‘nga –chapga burgan xolda.
|
5
|
Ikki ball
|
A,B,R
|
Ball olgan ishtirokchi rangini mos xolda tirsak bukilgan holda qo‘lini tepaga ko‘taradi va ikki barmog‘ini ko‘rsatadi (katta barmoq va ko‘rsatgich barmoqni)
|
6
|
Bir ball
|
A,B,R
|
Ball olgan ishtirokchi rangini mos xolda tirsak bukilgan holda qo‘lini tepaga ko‘taradi va birta barmog‘ini ko‘rsatadi (katta barmoqni)
|
7
|
Faollik
|
A
|
Ishtirokchi rangiga mos xolda tirsak bukilgan holda qo‘lini tepaga ko‘taradi va mushtni ko‘rsatadi.
|
8
|
Bosib turish
|
A
|
Ushlash boshlanganda bir vaqtda so‘z bilan:
Xakam yengining rangi kurashchi belbog‘i rangiga mos qo‘li bilan. ”Schitat uderjanie!” (hisoblansin) – qo‘lini oldinga uzatib qo‘l kafti pastga qarab ochilgan hlatda. Agar bosib turish to‘liq bajarilgan bo‘lsa (Uderjanie zashitano!) «xisoblandi» yoki bosib turish xolatdan qochib ketsa “Ushyol!” «Ketdi» Xakam qo‘lini tushuradi va olgan ballni ko‘rsatadi.
|
9
|
Og‘ritgich usuli
|
A.B
|
Og‘ritgich usul boshlanganda bir vaqtda so‘z bilan: “Schitat vremya bolevogo!” (og‘ritgich usul vaqti hisoblansin) Qo‘lni oldinga uzatib kaftni mushtga qisib. Usulni bajarayotgan sambochining belbog‘i xakam qo‘l ko‘targan yengi rangiga mos bo‘ladi.
|
10
|
Usul hisoblanmaydi
|
A
|
Gorizontal xoltda bir qo‘lini 2-3 marta qo‘l harakatlarini kaft ochiq xolatda pastga qaratilgan xolda bajaradi.
|
11
|
Gilamdan tashqari xolat
|
A
|
Yolka qatori qo‘li bilan gilam chetini ko‘rsatib, Keyin xushtak chalib gilam markazini to‘g‘ri qo‘l bilan ko‘rsatadi. Ko‘rsatgan joydan sambochilar kurashishni davom etishlari shart.
|
12
|
Sambochilarni yotib kurashishdan tik xolatga o‘tkazish.
|
A
|
Xushtakni chalib, qo‘llarini bukgan xolda kaftlarini bir-biriga qaratib tepaga qo‘rsatadi. Bu vaqtda yelkalar vertikal xolatda bo‘ladi.
|
13
|
Taqiqlangan usul
|
A,B
|
Qo‘llarni ko‘krak qatori ko‘tarib bir qo‘li bilan ikkinchi qo‘l kaftining tag qismidan (kist) ushlaydi va qoida buzilganligini ko‘rsatadi.
|
14
|
tanbex
|
A
|
Xakamning yengi qoida buzgan sambochining rangiga mos qo‘li bilan yeleasidan ushlagan xolda, Gilam markazida xakamlar stoliga qaragan holatda Ikkinchi qo‘lini tepaga ko‘tarib, “zamechanie” (tanbex) ishorasini ko‘rsatadi. Katta va ko‘rsatgich barmoqlar bir biriga nol shaklga ulangan, qolgan barmoqlarni rostlanib.
|
15
|
Ogohlantirish.
|
A
|
Xakam yengi qoida buzgan sambochining rangiga mos qo‘li bilan yeleasidan ushlagan xolda, Gilam markazida xakamlar stoltiga qaragan holatda Ikkinchi qo‘lini tepaga ko‘tarib munosib ball ko‘rsatadi
|
16
|
Vaqtni to‘xtatish
|
A
|
Qo‘llar kafti ochiq xolatda o‘ng qo‘lining kafti tagidan chap qo‘l qafti ochiq xolda barmoqlarini tegizib, “t” xarfini ko‘rsatganday ko‘krakdan balandroq ushlab ko‘rsatiladi.
|
17
|
Kurashish vaqti tugadi.
|
A.R
|
Ikkki qo‘llar kafti ochiq xolda “X” xarfini ko‘rsatganday ko‘krakdan balandroq ushlab kaftlarni kesishtiriladi.
|
18
|
Kurashishni faollashtirish
|
A
|
Tirsaklar bukilgan xolatda ko‘krak qatorida kaftlar ochiq xolatda qo‘llarni bir-biriga aylantirish.
|
19
|
Diqqatni talab qilaman.
|
B
|
Tarsak bukilgan xolda rangiga mos samboochini o‘tirgan joyidan kaft ochiq xolda qo‘lini ko‘tarib, 2-3 marta o‘ng va chapgp xarakatlarni vertikal xolatda bajaradi.
|
20
|
Ogohlantirishni talab qilaman.
|
A,B,R
|
Bir qo‘li bilan qoida buzgan sambochini ko‘rsatib, (ko‘k-qizil) ikkinchi qo‘lini tarsak bukilgan xolda tepaga ko‘tarib muvofiq ballni ko‘rsatadi.
|
21
|
Sambochilar joylaringni egallanglar.
|
A
|
Xushtakni chalib, qo‘llarni to‘g‘ri xolatda, kaftlar pastga qaratilib gilam burchaklarini ko‘rsatadi.
|
22
|
G‘olibni e’lon qilish.
|
A
|
Gilam markaziga ikki sambochining qo‘llaridan ushlab, xakamlar stoliga qaragan holatda (xakam yenglari sambochining belbog‘ rangi bilan mos xolda bo‘ladi). Gilam boshqaruvchisi g‘olibni e’lon qilgandan keyin g‘olibning qo‘lini ko‘taradi. Keyin esa hakam va sambochilar teskari tomon aylanishadi va hakam g‘olib qo‘lini ko‘taradi ( xakam yenglari sambochining belbog‘ rangiga mos bo‘lmaydi). Shundan so‘ng sambochilar qo‘l siqishadi va gilamni tark etishadi.
|
23
|
Ikki sambochini ham chetlashtirishni e’lon qilish.
|
A
|
Dastlabki holat 22 bandda ko‘rsatilganiday. Gilam boshqaruvchisi natijani e’lon qilish vaqtida, hakam sambochilar qo‘lini ushlab turadi, ko‘tarmaydi. Qolgan holatlarda, ishoralar g‘olibni e’lon qilish kabi.
|
|
Sambo hakamlarining xakamlik kiyimi.
|
|
|
Boks, dzyudo, ushu va boshqalarning tajribalarini qamrab oldi.
Boks tipidag shlem - boshga zich yopishib turadigan boks tipidag beti ochiq shlem.
Ushlash oson kechish maqsadida yumshoq perchatkalar, sambo kurashi uchun sprot kalta ishton (shortik) hamda sambovka va kapa.
Qizlar uchun – ko‘krak uchun moslama.
