5 -amaliy mashg’ulot mavzu: termodinamikaning ii-qonuniga doir masalalar

5 -AMALIY MASHG’ULOT

MAVZU: TERMODINAMIKANING II-QONUNIGA DOIR MASALALAR

Termodinamikaning ikkinchi qonuni energiyaning bir turdan boshqa turga aylanadigan shart–sharoitlarini o'rganadi. Bu qonun fizikaviy jismlarda issiqlikning o'z-o'zicha tarqalish jarayonlari uchun muayyan miqdoriy nisbatlarni belgilab beradi. Termodinamikaning ikkinchi qonunini matematik ifodasini quyidagicha yozish mumkin:
dS (5.1)
bu yerda: dS – sistema entropiyasining cheksiz kichik miqdorga ortishi;
dQ – sistemani issiqlik manbaidan olgan cheksiz kichik issiqlik miqdori;
T – issiqlik manbaini absolyut harorati.
Tengsizlik belgisi qaytmas jarayonlar uchun, tenglik belgisi qaytar jarayonlar uchun taalluqli.
Umumiy xolda:
dQ =TdS (5.2)
dQ =dU+pdV ni e'tiborga olib,
TdS = dU+pdV (5.3)
Ideal gaz entropiyasi.
Qaytar jarayonlar uchun asosiy tenglama.
dS =
Gazlar uchun normal sharoitda (t=0℃; P=760 mm.sim.ust.) entropiya 0 ga teng. Issiqlik sig'imi o'zgaruvchan bo'lganda:
s=q_v ln ; (5.3)
s=q_p ln ; (5.4)
s=q_v ln ; (5.5).
Issiqlik sig'imi o'zgarmas bo'lganda:
s= c_v ln ; (5.6)
s=c_p ln (5.7)
s =c_v ln (5.8)
Entropiyaning o'zgarishi
Issiqlik sig'imi o'zgaruvchan bo'lganda:
s₂-s₁ = q_v ln (5.9)
s₂-s₁ = q_V ln (5.10)
s₂-s₁= q_v ln (5.11)
Issiqlik sig'imi o'zgarmas bo'lganda:
s₂-s₁ = c_v ln (5.12)
s₂-s₁ = c_p ln (5.13)
s₂-s₁ = c_v ln (5.14)
Termodinamik jarayonlar uchun (c=const) entropiyaning o'zgarishi:
s₂-s₁ = c_v ln (5.15)
s₂-s₁ = c_p ln ; (5.16)
s₂-s₁ = (5.17)
s₂-s₁ = c_v (5.18)
Maksimal foydali ish:
_{max (foyda)} = U₁-U₂-T₀ (s₁-s₂)-p₀ (v ₂- v ₁) (5.19)
yoki
_{max (foyda)} = _ad- _iz-p₀ (v ₂- v ₁) (5.20)