48 – dars Sana: Mavzu: Joylar orasidagi masofani topish Darsning maqsadi

III. Yangi mavzuning bayoni.
Mavzu ekran orqali tushuntiriladi. Ekranda yo‘lovchi va avtobus tasviri beriladi. Yo‘lovchi avtobusga o‘tiradi va avtobus yo‘lga chiqadi. Avtobus bosib o‘tgan 90 km yo‘l ko‘rsatiladi.
Ekranning pastki qismida quyidagi yozuv paydo bo‘ladi:
S = 90 km
v = 45 km/soat
t - ? soat
90 km : 45 km/soat = 2 soat
S v t
Yo‘lovchi avtobusda 90 km yo‘l yurdi. Agar avtobus soatiga 45 kilometrdan yurgan bo‘lsa, yo‘lovchi necha soat yo‘lda bo‘lgan?
Harakat vaqtini topish uchun masofani tezlikka bo‘lamiz.
90 km : 45 km/soatga = 2 soat.
Demak, yo‘lovchi 2 soat yo‘lda bo‘lgan.
O‘quvchilar yangi mavzuni o‘zlashtirib olganlaridan so‘ng, qayerga borishlari ma’lum bo‘ladi.
Navbatdagi kalit so‘z harflari o‘rni almashgani tarzida guruhlarga beriladi.
ARAQSANDM – SAMARQAND
O‘quvchilar Samarqand shahriga borishlarini bilib oldilar. 294-masalada Toshkentdan Samarqandgacha bo‘lgan masofani va shu bilan birga agar poyezdda yo‘lga chiqsalar qancha vaqt sarflashlarini bilib oladilar.
Toshkent va Samarqand shaharlari orasidagi masofa 300km ga teng. Agar poyezd 60 km/soat tezlik bilan yursa, u bu masofani qancha vaqtda bosib o‘tadi.
295-masala yozma tarzda bajariladi. Bu masalani yechib, yo‘l uchun kerak bo‘lgan yanabi anjomlardan biri bo‘lgan kompasga ega bo‘lasiz.
Qayiq 6 soatda 66 km masofani suzib o‘tadi. Agar qayiqning tezligi 4 km/soatga kamaysa, u shu vaqt ichida necha km masofani o‘tadi?
Yechish: 1) 66 : 6 = 11(km/soat)
2)11 km/soat – 4 km/soat = 7( km/soat )
3)7 km/soat ∙6 soat = 42 (km)
O‘quvchilar kompasni olishdan avval kompas o‘zi nima ekanini bilishlari zarur. Bunda ularga tabiatshunoslik darsi yordamga keladi.
Kompas – yo‘l ko‘rsatuvchi asbob bo‘lib, u doim shimolni ko‘rsatib turadi. Sayyohlar qadimdan kompasdan adashib qolmaslik uchun foydalanib kelganlar.
IV. Yangi mavzuni mustahkamlash. Yangi mavzuni mustahkamlashda ekranda trenajor mashq beriladi. Guruhlardan qay biri topshiriqni tez va to‘g‘ri bajarsa, Avtomobillar tarixi haqidagi qiziqarli ma’lumotga ega bo‘ladi.
Jadvalda harakat vaqtini topishga doir trenajor-mashq beriladi. So‘zlarning o‘rniga rasmlar qo‘yiladi.

Guruhlar jadvalda berilgan transport vositalarining harakat vaqtini topganlaridan keyin ekranda klaviatura orqali kiritib tekshirib ko‘radilar va bajargan ishlarini tekshiradilar g‘olib guruh uchun O‘zbekistonda ishlab chiqarilganavtomobillar haqidagi qiziqarlima’lumot taqdim etiladi. Ma’lumotni ekran orqali namoyish etiladi.
V. Uyga vazifa berish.
296 – 297 misollar uyga vazifa tarzida beriladi. Misollarning bajarilish sharti tushuntiriladi.
VI. O‘quvchilarni baholash va darsga yakun yasash.
Guruhlar darsdagi ishtirokiga ko‘ra baholanadi va rag‘batlantiriladi. G‘olib guruh Samarqand shahrining diqqatga sazovor bo‘lgan joylarining rasmlari tushirilgan taqvimlar bilan taqdirlanadi. O‘quvchilarning bugungi dars haqidagi fikrlari so‘raladi.