47-sоn ayrim fanlar chuqur o`rganiladigan davlat iхtisоslashtirilgan maktabining f

Elektrotexnikadaturli xil kondensatorlar qo`llaniladi.

Ulardan ayrimlari rasmda tasvirlangan.	Elektr zanjirga ulangan kondensator sxemada rasmda ko`rsatilgandek belgilanadi.

Elektrotexnik jihozlarda o`zgaruvchan sig`imli kondensatorlardan ham foydalaniladi.

O`zgaruvchan sig`imli kondensator	O`zgaruvchan sig`imli kondensatorni sxemada rasmda ko`rsatilgandek belgilanadi.

Bunday kondensatorlarning ishlash prinsipi qoplamalar bir-biriga nisbatan siljishiga asoslangan. Kondensator navbatma-navbat oralatib joylashtirilgan qo`zg`almas va qo`zg`aluvchan metall qoplamalardan iborat bo`lib, qo`zg`aluvchan qoplamalar muruvvatga biriktirilgan. Muruvvat buralganda kondensatorning qo`zg`aluvchan qoplamalari qo`zg`almas qoplamalariga nisbatan siljiydi va qoplamalarning ustma-ust tushgan yuzalari o`zgaradi. Natijada kondensatorning sig`imi o`zgarib boradi.

Radioni tegishli toiqinga sozlashda muruvvati buralib, o`zgaruvchan kondensatorining sig`imi o`zgartirib boriladi.

Kondensatorlarni_parallel_va_ketma-ket_ulash'>Kondensatorlarni parallel va ketma-ket ulash

Elektr zanjirlarda kondensatorlar sig`imini oshirish yoki kamaytirish zamrati bo`ladi. Buning uchun kondensatorlami parallel yoki ketma-ket ulash mumkin.

Kondensatorlar parallel ulanganda: umumiy elektr sig`imi alohida kondensatorlar sig`imlarining yig`indisiga teng

Y a’ni:

Kondensatorlarni o`zaro parallel ulash uchun ularning musbat zaryadli qoplamalari musbat zaryadli qoplamalari bilan, manfiy zaryadli qoplamalari manfiy zaryadli qoplamalari bilan ulanadi.


Kondensatorlarni o`zaro parallel ulangan qurilma yordamidan foydalanib o`quvchilarga ma’lumot berish mavzuni yoritib berish – tushuntirishga katta ahamiyatli bo`ladi.

Kondensatorlar ketma-ket ulanganda: umumiy elektr sig`imining teskari miqdori har bir kondensator sig`imining teskari miqdorlari yig`indisiga teng.

Y a'ni:

Kondensatorlarni ketma-ket ulashda bir-biriga ulangan qoplamalari qarama-qarshi ishorali bo`lishi kerak.



Agar ketma-ket ulangan kondensatorlar 2 ta bo`lsa, u holda ularning umumiy sig`imini (3) formuladan quyidagi formulaga keltirish mumkin:

4. 
   Mustahkamlash (8 daqiqa):
   
   1. 
      Kondensator deb nimaga ataladi?
      
   2. 
      Kondensatorni tavsiflaydigan asosiy fizik kattalik qanday nomlanadi?
      
   3. 
      Yassi kondensatorning sig`imi nimalarga bog`liq?
      
   4. 
      Kondensatorlar parallel ulanganda umumiy elektr sig`im nimaga teng bo`ladi?
      
   5. 
      Kondensatorlar ketma-ket ulanganda umumiy elektr sig`im nimaga teng bo`ladi?
      

5. 
   Baholash va rag`batlantirish (2 daqiqa )
   

6. 
   Vazifa:(2 daqiqa) O`tilganlarni takrorlash va hayotiy misollar topib kelish.
   

Tasdiqlayman:
O`TIBDO`: ____________Takaboyev. B