4. Xulosa Foydalanilgan adabiyotlar Makkajoʻxori

0‘zbekistonda ekiladigan asosiy navlar va duragaylar.
UzROS-kremnistaya — 0‘SHITIda mahalliy popluyatsiyalardan tan- lash yo‘li bilan yaratilgan. Don va silos uchun Samarqand, Jizzax, Navoiy, Sirdaryo, Toshkent, Xorazm viloyatlarida ekish uchun Davlat reyestriga kiritilgan. Kremniysimon. Doni oq. Don hosili 68,3—69,7 s/ ga. 1000 donning vazni 259,4—273,5 g. Kechpishar. O^csuv davri 135— 137 kun. Oqsil 8,8—9,8 %, kraxmal 76,3—74,7 %. Qorakuya kasalligi bilan o^crtacha zararlanadi.
Moldavskiy—425-MV — Moldaviya jo‘xori va makkajo‘xori ITlda yaratilgan. Respublika bo‘yicha ekish uchun Davlat reyestriga kiritilgan. Tishsimon. Doni sariq. Don hosili 108,7 s/ga. Don chiqishi 81,6—86,0 %, 1000 don vazni 340—352 g. 0‘suv davri 104—137 kun. Pufakli qorakuya va so‘ta bakteriozi bilan o‘rtacha zararlanadi.0‘zbekiston tishsimoni — kechpishar. Vegetatsiya davri 112—123 kun, silos hosili 662,7—988,3 s/ga.O‘zbekiston—306 MV — 0‘zSHITI da yaratilgan. Takroriy ekish aichun o‘rtapishar. Davlat reyestriga kiritilgan. 1000 don vazni 340—420 g, o‘rtapishar. O^csuv davri 86—103 kun. Pufakli qorakuya bilan zararla­nadi, ko^csak qurti va tunlam bilan kam zararlanadi.
Hozirda Vatan, Avizo, Brilliant, Domingo, Mondo, Nart, Simbat, Tema Figaro, Universal, Вето 181 SV, Вето 182 SV, Qorasuv 350 AMB, 0‘zbekiston 601 YeSV, Ilka duragaylari va navlari Davlat reyestri­ga kiritilgan.Almashlab ekishdagi o‘rni. Makkajo‘xori surunkasiga bir maydonga qayta-qayta ekilishga chidamli. 0‘zbekistonda makkajo‘xori asosan sug‘oriladigan yerlarda ekiladi. Uni beda, g‘o‘za, kartoshka, poliz ekin- lari, kuzgi don ekinlaridan keyin joylashtirish yaxshi natija beradi. Lav- lagidan keyin makkajo‘xori joylashtirilsa, fosfatlarning o‘zlashtirilishi, oziqlanish sharoiti yomonlashadi. Dukkakli don ekinlaridan keyin makkajVxorini joylashtirish ham hosildorlikni oshiradi, don sifatini yax- shilaydi.0‘zPITI ma’lumotlarida makkajo‘xorini beda bilan qo‘shib ekishda tuproq unumdorligi, keyin ekilgan g‘o‘za hosildorligi oshib tola sifati yaxshilangan. Monokulturaga nisbatan makkajo‘xoridan keyin g‘o‘za hosili 3—4 s oshgan.Almashlab ekishlarda makkajo⁴xorini joylashtirish bir gektardan ozi- qa birligi chiqishini ko‘paytiradi, sug‘oriladigan yerlar samaradorligini oshiradi.Makkajo‘xori kuzgi bug‘doy, kuzgi arpa, kartoshka, poliz ekinlari uchun yaxshi o^ctmishdosh. Uni surunkasiga bir dalada 4—5 yil, qorakuya boMmaydigan maydonlarda 10—15 yil o‘stirish mumkin. Bu ekinni fer- ma oldi almashlab ekishlarda, fermaga yaqin maydonlarga ekish, or- ganik 0‘g‘itlami ko‘proq solishga, hosilni yig‘ishtirish, saqlash, tashish ishlarini, xarajatlarini kamaytirishga imkon beradi.Makkajo‘xorini surunkasiga bir maydonga ekish, pufaksimon qorakuya kasalligining ko‘payishiga, hosildorlikning pasayishiga olib keladi. Dala­da makkajo‘xori hosili yig‘ishtirilgandan keyin har gektaridan 70—80 s ildiz va ang‘iz qoldiqlari qoladi va kelgusi yozgacha chirib tuproqqa o‘simlik o‘zlashtira oladigan 50—55 kg azot, 20—25 kg fosfor qo‘shiladi.