4 мавзу: Ўзбекистон Республикасининг бозор муносабатларига ўтиш концепцияси ва стратегияси. Режа

Олтинчидан, глобал иқтисодий таҳдидлар ва индустрлаштиришнинг ўсиши, атмосферага чиқариб ташланадиган ташламаларнинг кўпайиши, табиий хомашёнинг янги конлари ўзлаштирилиши натижасида нохуш узоқ муддатли иқлим ўзгаришлари, шунингдек, табиий муҳит ва сув ресурсларининг камайиши (шу жумладан, экин майдонларининг қисқариши ва ер майдонлари унумдорлигининг тушиб кетиши) иқлим ўзгаришларининг нохуш тренди намоён бўлишида акс этади. Бу касалликлар даражаси ўсишига, сув таъминотига ва умуман Ўзбекистон иқтисодиёти ривожланишига салбий таъсир кўрсатади.
Бундан ташқари, иқтисодий муносабатларни тартибга солиш соҳасида ҳуқуқий база ва қонунларни ҳамда бошқа норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни амалга ошириш механизмалари такомиллаштирилмаганлиги сақланиб қолмоқда, давлат бошқаруви тизимида жавобгарликнинг тегишли тизимисиз бошқариш ва унинг қўлланилиши, назорат қилинмасдан бошқаришнинг тўғридан-тўғри воситалари устунлик қилади.
Давлат корхоналари молиявий ҳолатининг заифлиги, тўлов муносабатларининг бузилиши, ўз айланма маблағлари сурункали тақчиллиги оқибатида соҳалар ишидаги узилишлар хусусийлаштириш жараёнлари секинлашиши ва тадбиркорлик фаолияти эркинлиги чекланиши оқибатлари ҳисобланади.
Умуман олганда мамлакат иқтисодиётини экстенсив ривожлантириш салоҳити, айнан айтганда иқтисодиёт реал секторини аниқ мақсадни кўзламасдан ва ялпи модернизация қилиш, фойдали қазилмаларни қазиб олишни кенгайтиришга салмоқли инвестициялар киритилиши, кичик бизнесни жадал ривожлантириш, меҳнат мигрантларининг ўтказмалари ва шунга ўхшаш бошқа омилларнинг иқтисодий ўсишга ўз таъсирини ўтказиши ўзини тугатиб бўлди.
Шу сабабли мамлакат иқтисодиётига салбий ташқи омилларнинг таъсирини юмшатиш чоралари, демографик тенденциялар ва меҳнат бозоридаги кескинлик, ҳудудларнинг ишлаб чиқариш салоҳиятини кучайтириш зарурлиги, бандлик ўсишини таъминлаш ва аҳоли ҳаёти даражасини яхшилаш мамлакат иқтисодиётини ривожланишнинг барқарор йўлига ўтказиш ва аҳоли фаровонлигини ошириш масалаларини комплекс ҳал этишда муҳим йўналиш сифатида қаралмоқда.
Бунда жадал ва барқарор ўсиш шароитларида республика ҳар бир фуқаросининг соғлом ва самарали ҳаётини таъминлайдиган ижтимоий йўналтирилган бозор иқтисодиётини шакллантириш, ер, сув ва энергетика ресурсларидан уларни келажак авлоднинг фойдаланиши учун сақлаб қолган ҳолда самарали фойдаланиш, экологик муаммоларни ҳал этиш, Орол денгизининг экологик инқирози оқибатларини бартараф этиш, атроф муҳитни яхшилаш зарур. 
Прогнозлар бўйича 2030 йилга бориб реал ялпи ички маҳсулотнинг ўсишини 2,1 баравар ва аҳоли жон бошига ялпи ички маҳсулот ўсишини хорижий валютада 3 баравар ёки 2018 йилдаги 1533 АҚШ долларига нисбатан 4538 АҚШ долларигача таъминлаш мақсад қилинган. Қўйилган мақсадларга эришиш учун иқтисодий ўсишнинг ўртача йиллик суръатларини 6,4 фоиздан паст бўлмаган даражада қўллаб-қувватлаш зарур бўлади.
2030 йилга бориб аҳоли жон бошига ялпи ички маҳсулотнинг эришилган қиймати Ўзбекистонга даромадлар даражаси ўртадан юқори бўлган жаҳон мамлакатлари гуруҳига кириш, меҳнат бозорида кескинлик даражасини пасайтириш, аҳоли даромадлари ўсишини ва кам таъминланганликни икки баравар қисқартириш имконини беради.
Ишлаб чиқариш реал ҳажмлари ўсишини 2,3 баравар (ялпи ички маҳсулот улушини 2018 йилдаги 26,3 фоиздан 2030 йилда 33,3 фоизгача кўпайтириш) қурилиш ишларини 2,1 баравар (5,7 фоиздан 6,4 фоизга ва хизматлар соҳасини 2,1 баравар кўпайтириш (35,6 фоиздан 39,3 фоизгача) таъминлаш ва тегишли равишда қишлоқ хўжалиги улушини 1,8 баравар пасайтириш (32,4 фоиздан 21 фоизгача) 2018-2030 йилларда ялпи ички маҳсулот ўсишининг асосий омиллари ҳисобланади.
Иқтисодиёт ишлаб чиқариш салоҳиятининг ўсиши экспорт ҳажмлари 3 баравар кўпайишини таъминлайди. Иқтисодий ўсишни таъминлаш учун капитал қўйилмалар ҳажмларини – 3,1 баравар, тўғридан-тўғри хорижий инвестицияларни – 7,0 баравар кўпайтириш талаб этилади.