4-mavzu: Yozma muloqot Reja: Yozma muloqot va uning xususiyatlari

4-mavzu: Yozma muloqot
Reja:

1. 
   Yozma muloqot va uning xususiyatlari.
   
2. 
   Muvofiqlashtirish va soʽzlarni tanlash.
   
3. 
   Soʽz, gaplarni to‘gʻri yozish va talaffuz qilish.
   

Yozma muloqot soʽzlovchi va qabul qiluvchi ogʻzaki muloqot vositasisiz amalga oshganda juda asqotadi. Barcha tashkilotlarda ijrochilar yozma xabarlar orqali boʻlimlararo va boʻlimlar ichida samarali aloqani yuritishlari mumkin. Muloqot jarayoni soʽzlar orqali xabarlar yuborishni oʽz ichiga oladi. Yozma muloqot bildirishnomalar, eslatmalar, hisobotlar, moliyaviy hisobotlar, biznes xatlari va shu kabilarning barcha turlarini qamrab oladi. Muloqotning bu turi tashkilotlarda keng qo‘llaniluvchi xabar yozish jarayonini yozishga aylantiradi. Rasmiy muloqot, qoidalar, buyruqlar, ma’lumotnomalar, siyosiy masalalar va hokazolar doimo yozma shaklda boʻlishi kerak.
Yozma nutq yuqori darajada boʻlmas ekan, ogʻzaki nutq koʻngildagidek boʻlmaydi. Yozma nutqda esa til vositalarini tanlash va qoʻllashga toʻliq imkoniyat boʻladi. Yozma nutqni xohlagancha tahrir qilish mumkin. Yozma nutqda ogʻzaki nutqdagi kabi hayajon boʻlmaydi, notiq shoshilmasdan, o‘ylab nutq tuzadi. Shu sababdan ham yozma nutq ogʻzaki nutqdan koʻra ravon, aniq va izchilroq boʻladi.Yozma nutq barqaror va qat’iy boʻladi, u har doim avvaldan o‘ylanadi hamda matnga tushiriladi. Yozma nutq ogʻzaki nutqning rivojiga bevosita ta’sir etadi. Ogʻzaki nutq esa yozma nutq asosida rivojlanadi. Yozma mashqlar - bamisoli tafakkur mashqlaridir.
Biror voqelik yoki hodisa to‘gʻrisida fikrlash yozma mashqlar orqali takomillashadi. Yozma nutq mashqlari muayyan mavzu doirasida bevosita fikrlashga majbur etadi. Yozma nutq bilan doimiy shugʻullanadigan kishi doim o‘ylab gapirishga odatlanadi. Yozma nutq bilan muttasil shugʻullanmagan kishining yozma nutqi bilan ogʻzaki nutqi hech qachon muvofiqlashmaydi.
Yozma nutq oldiga quyidagi talablar qoʻyiladi:

1. 
   Har bir soʽz yoxud termin, har bir gap, jumla mazmunni toʻliq ifodalashga va muallif maqsadini ochishga xizmat etishi shart;
   
2. 
   Yozma nutq imkon qadar sodda va aniq, izchil va mantiqli ifodalanishi lozim.
   
3. 
   Yozma nutqda fikrlar rasmiy uslub doirasida sodda va ravon, tushunilishi yengil bayon etilishi kerak.
   
4. 
   Tushunilishi qiyin boʻlgan terminlardan iloji boricha foydalanmaslik, agar matnda faqat mutaxassislar uchun tushunarli boʻlgan terminlar qoʻllanilsa, bunday terminlarga izohlar va sharhlar berib borilishi maqsadlidir.