4-Mavzu: Vodorod yoqilg‟isini olishda jahon tajribasidan foydalanish

---

4-Mavzu: Vodorod yoqilg‟isini olishda jahon tajribasidan foydalanish 
Re‟ja: 
1.
Vodorod yoqilg`isini olish boyicha rivojlangan davlatlarda olib 
borilayotgan ishlar 
2.
Vodorod olish texnologiyasi 
3.
Nazorat savollari 
Vodorod iqtisodiyotining rivojlanishi neft va gaz ko„rinishidagi an‟anaviy 
energiya manbalari yetkazib beruvchilarga zarba beradi. Lekin ularni “yashil 
texnologiyalarni” joriy qilishga jalb qilish mumkin. Germaniyaning SWP va 
EWI ilmiy markazlarida bu borada takliflar mavjud. 
Nima sababdan so„nggi paytlarda Germaniya va Yevropa Ittifoqida vodorod va 
vodorod iqtisodiyoti haqidagi gap-so„zlar ko„paymoqda? Chunki bir tarafdan 
Yevropada, shuningdek, Osiyoda – Yaponiya, Janubiy Koreya hamda Xitoyda 
uzoq yillar olib borilgan tadqiqotlar natijasida H
2
ni qo„llash borasida xilma-xil 
texnologiyalar yetilib pishmoqda. 
Boshqa tarafdan, ushbu texnologiyalarning aksariyati o„z mohiyatiga ko„ra 
ekologik toza bo„lgani uchun, global iqlim isishiga qarshi kurash muhitida 
ularga bo„lgan talab kuchaymoqda. Iqlim o„zgarishlari bo„yicha Parij 
kelishuvlari doirasida, Yevropa Ittifoqi mamlakatlari atmosferaga issiqxona gazi 
bo„lmish CO
2
ni chiqarishni sezilarli kamaytirish borasida majburiyatlar olgan 

---

va bu borada vodorod texnologiyalarining keng joriy qilinishi, qo„yilgan 
maqsadlarga eltuvchi magistral yo„llardan biri sifatida qaralmoqda. 
Gaz, ko„mir va neft o„rniga “yashil vodorod”
Bu o„rinda gap faqat vodorod yoqilg„isida yuradigan yengil mashinalar va yuk 
avtomobillari haqida ham emas. Yevropada va ayniqsa, Germaniyada birinchi 
planda masalaning boshqa jihatlari qaralmoqda: 
Power to gas
(P2G) - qayta 
tiklanuvchi energiya manbalarini qo„llagan holda, elektroliz usuli bilan suvdan 
“yashil vodorod” olish texnologiyasi bo„lib, bunday ekologik toza H
2
ni qayta 
tiklanuvchi energiyadan olingan ortiqcha energiya miqdorini yig„uvchi 
akkumulyator sifatida ham qarash mumkin va shuningdek, elektr energiyasi, 
issiqlik, poyezdlar uchun yonilg„i hamda sanoat xom ashyosi sifatida qo„llash 
mumkin bo„ladi. 
Metallurgiyada, kimyo korxonalarida, neftni qayta ishlovchi va boshqa sanoat 
turlarida “yashil vodorod”dan turli jarayonlarda qo„llaniladigan va qazilma 
yoqilg„ini yoqish evaziga olinadigan, masalan, atmosferaga CO
2
chiqargan 
holda tabiiy gazni yoqish orqali olinadigan vodorodni o„rnini bosishi ko„zda 
tutiladi.