4-Mavzu. Tijorat banklari risklari va ularni boshqarish Bank riski tushunchasi va uning bank faoliyati rivojidagi axamiyati

Bu yerda:

Rtqs – tulovga kobiliyatsizlik riski;
Bqq – bank tomonidan chikarilgan, xisobdan chikarish muddati bir xil bulgan kogoz majburiyatlari (kimmatli kogozlar va depozit sertifikatlari);
Dqq – davlat kimmatli kogozlari.
Ushbu farqning ortishi natijasida bozordagi investorlar bankning qarz majburiyatlari bilan buladigan operatsiyalarning katta riskka ega bulishini tushunadilar.

Bu yerda:
– bank aksiyasi kiymati;
– bankning bitta aksiyasiga to'g'ri keladigan bir yillik daromadi.
Bu kursatkich bank aksiyasi kiymati bilan uning bitta aksiyasiga to'g'ri keladigan bir yillik daromadining nisbatini ifodalaydi. Investorlar bank kapitalining xajmi ular duch kelishi mumkin bulgan risk darajasini koplamasligini paykaganlaridan sung bu nisbat kamayib ketadi.

Bu yerda:
Ac – aksiyadorlar sarmoyasining sof kiymati;
Bya – bankning yalpi aktivlari.
Bu kursatkich aksiyadorlar sarmoyasining sof kiymatining bank yalpi aktivlariga bulgan nisbati orasidagi farq darajasini ifodalaydi. Agar bu kursatkich, ya’ni farq kamayib kesa, u xolda bank aksiyadorlari va qarz majburiyatlari egalari uchun katta risk yuzaga keladi.

Bu yerda:
Mjq – jalb kilingan mablaglar, ya’ni bir yil mobaynida kaytarilishi mumkin bulgan sugurtalanmagan depozitlar, pul bozorida boshka banklar, uyushmalar va xukumat organlaridan olingan qarzlar, shu jumladan, aksiyadorlar sarmoyasi, kreditlar buyicha yukotishlarni koplash zaxiralari;
Yap – yalpi passivlar.
Yukoridagi kursatkichlardan tashkari, tulovga kobiliyatsizlikning keng kullaniladigan kuyidagi kursatkichlari xam mavjud:

• 
  aksiyadorlar sarmoyasi va riskli aktivlar nisbati;
  
• 
  birlamchi kapitalning yalpi aktivlarga nisbati.
  

Riskli aktivlar – kreditlar va kimmatli kogozlar (nakd pullar, bino va inshootlar, xamda boshka turli aktivlar bundan mustasno)dir.