4-Мавзу. ҚОнун устуворлигини таъминлаш ва суд ҳУҚУҚ тизимини янада ислоҳ Қилишнинг устувор йўналишлари режа

Ўзбекистонда прокуратура мақоми мамлакат Конституциясининг XXIV бобида белгиланган. Унга кўра, Ўзбекистон Республикаси ҳудудида қонунларнинг аниқ бир хилда бажарши устидан назоратни Бош прокурор ва унга бўйсунувчи прокурорлар амалга оширади. Ўзбекистон прокуратураси ягона марказлашган тизимни ташкил этади. Республика Бош прокурори ва унинг ўринбосарлари Президент томонидан лавозимларига тайинланади ва лавозимларидан озод этилади, сўнг Олий Мажлисда Сенати тасдиғига киритилади. Барча прокурорлар беш йил муддатга сайланадилар. Қорақалпоғистон прокурори Қорақалпоғистон Республикаси олий вакиллик органи томонидан Ўзбекистон Бош прокурори билан келишилган ҳолда тайинланади. Вилоятлар прокурорлари, туман ва шаҳар прокурорлари Ўзбе-кистон Республикаси Бош прокурори томонидан тайинланадилар. Прокуратура фаолияти 1992 йил 9 декабрда қабул қилинган "Прокуратура тўғрисида"ги (ўзгартиришлар ва қўшимчалар киритилган) Қонун билан батафсил тартибга солинади.
2020 йилдан эътиборан эски тузумдан қолган ва ҳануз давом этаётган суд қарорларини прокуратура томонидан чақириб олиб, ўрганиш амалиётини чекланди. Энди фақат иш юзасидан шикоят келиб тушган ҳолдагина прокурор суд қарорини олиб ўрганиши мумкин.
Фуқаролар ҳамда ташкилотларга ҳуқуқий ёрдам адвокатура томонидан кўрсатилади. Тергов ва суд муҳокамасининг ҳар қандай босқичида профессионал юридик ёрдам олиш ҳуқуқи кафолатланган. Адвокатурани ташкил қилиш ва унинг иш тартиби 1996 йил 27 декабрдаги "Адвокатура тўғрисида"ги Қонун ҳамда 1998 йил 25 декабрдаги "Адвокатлик фаолияти кафолатлари ва адвокатларни ижтимоий ҳимоя қилиш тўғрисида"га Қонун билан белгиланади. Ўзбекистонда инсон ҳуқукларини ҳимоя қилишнинг махсус органи инсон ҳуқуқлари бўйича вакил бўлиб, у 1997 йил 24 апрелдаги "Олий Мажлиснинг Инсон ҳуқуклари бўйича вакили (омбудсман) тўғрисида"ги Қонун асосида иш олиб боради. Бундан ташқари, Ўзбекистон Республикасининг Инсон хуқуқлари бўйича Миллий маркази ҳам ташкил этилган бўлиб, унга Ўзбекистон Президенти томонидан тайинланадиган директор раҳбарлик қилади.