4-mavzu mexanikada saqlanish qonunlari



Download 374,83 Kb.
bet4/5
Sana01.07.2022
Hajmi374,83 Kb.
#726111
1   2   3   4   5
Potensial energiya berilgan sistemadagi jismlarning o‘zaro vaziyati bilan bog‘langan energiyadir va shu sistema bir holatdan ikkinchi holatga o‘tganda bajaradigan ish bilan o‘lchanadi. Og‘irlik kuchi maydonida yer yuzasidan h balandlikda turgan jism potensial energiyasi quyidagiga teng:
(57)
bu yerda, g - erkin tushish tezlanishi, m - jism massasi.
SI sistemasida kinetik va potensial energiyaning biriligi sifatida Joul qabul qilingan.
Energiya kattaligi fizikaning asosiy kattaliklaridan biridir. Energiya so‘zi grekcha “energia” so‘zidan olingan bo‘lib, “harakat” degan ma’noni bilidiradi. U materiyaning harakati va ularining o‘zaro ta’sirlarining miqdoriy o‘lchovidir.
Endi sistemaning to‘la mexanik energiyasi bilan tanishaylik. Sistemadagi jism massalarini har bir jismning fazodagi vaziyatini aniqlovchi radius-vektorlarni va har bir jismga sistemadagi boshqa jismlarning ko’rsatayotgan ta’sir kuchlarini deb belgilaymiz va bu kuchlar faqat konservativ kuchlardan iborat bo‘lsin. U holda, jism uchun Nyutonning ikkinchi qonunini tatbiq etilsa quyidagi ifodaga ega bo‘lamiz:
(58)
Kuzatilayotgan jism shu ta’sir etayotgan kuchlar tufayli vaqt ichida ga siljigan bo‘lsin. (15.1) ning ikkala qismini ga skalyar ko‘paytiramiz:

va bundan ekanligini hisobga olib yuqoridagi formulani quyidagicha yozish mumkin:
(59)
formula faqat -jism uchun yozilgan. Bunday formulalarni sistemadagi barcha jismlar uchun yozib, ularni mos ravishda qo‘shib chiqsak:
(60)
hosil bo‘ladi. Ma’lumki, jism kinetik energiyasining, esa sistema kinetik energiyasining o‘zgarishini ifodalaydi.
jismga ta’sir qilayotgan konservativ kuchlarning bajargan ishi bo‘lib, bu kattalik ikkinchi tomondan jism potensial energiyasining o‘zgarishiga teng.
Kuzatilayotgan holda ish musbat kattalikdan iborat bo‘lib, bu jism potensial energiyasining kamayishi hisobiga bajariladi, shuning uchun
(61)
va (61) ning ikkinchi hadi sistema potensial energiyasining o‘zgarishini ifodalaydi. Natijada (15.4)ni quyidagicha yozish mumkin:
yoki (62)
bunda, Ek + Ep - sistemaning to‘la mexanik energiyasi. (62) formuladan quyidagi muhim Xulosaga kelishimiz mumkin: berk sistemada faqat konservativ kuchlar mavjud bo‘lsa, sistemaning to‘la mexanik energiyasi o‘zgarmas qiymatga ega bo‘lib qoladi, bu
Download 374,83 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish