4-mavzu: korxona-tadbirkorlikning tashkiliy ko’rinishi. Reja korxona tushunchasi va uning belgilari

Ishga qabul qilish jarayoni.
Yangi xodimni ishga qabul qilish xodimning o’zi uchun qancha muhim bo’lsa tadbirkor uchun ham shunchalik muhimdir. Bu jarayon o’zaro foydali munosabatlarning boshlanishi bo’lishi mumkin, ammo qator xatolar ham shundan boshlanishi ehtimoldan xoli emas.
Kadrlar qo’nimsizligiga ta`sir etuvchi ikki omil, xohlovchilarni izlab topish va ular orasidan keyingi tanlovni amalga oshirishdan iboratdir. Bo’sh ish o’rni mavjudligi haqida e`lon berish usullari, arizalar bilan ishlash, da`vogarlar bilan suhbatlashish, yangi xodimni tanlash va o’z ish o’rniga ko’nikishini amalga oshirish Tadbirkorning kadrlar qo’nimsizligining oldini olishga qaratilgan o’rinishlari elementlari sifatida namoyon bo’ladi.
1. Korxonaning potentsial xodimlari manbalari:
• boshqa turdosh korxonalar xodimlari;
• «… talab etiladi» kabi e`lonlar;
• ishga joylashtirish markazlari;
• o’quv muassasalari;
• bundan oldin qo’l ostingizda ishlagan xodimlari;
• mavjud ishchilar.
2. Tanlov jarayoni:
• ma`lum shaklda berilgan arizani ko’rib chiqish;
• suhbat o’tkazish;
• har xil so’rovlar;
• ariza beruvchining qobiliyatlarini tekshirish.
Xodimni yo’naltirish jarayoni.
Odatda, yangi xodimlar birinchi ish kunidanoq korxona bilan tanishib chiqadilar. Yangi xodimlar korxona jamoasining boshqa a`zolariga tanishtirilishi, korxona ishlab chiqarish faoliyati bilan yaqindan tanishtirilishi va ularning amalga oshiradigan faoliyati korxona umumiy faoliyatida qanday o’rin egallashi tushuntirilishi lozim. Birinchi qarashda bu jarayon uncha ahammiyatga ega emasdek tuyuladi, ammo kelajakda bu mablag’ va vaqt tejash imkoniyatini berishi shubhasiz.
Yangi xodim yo’l-yo’riq va yo’nalishga ega bo’lib, darhol ishlashni boshlashi muhimligini unutmang. Ishda to’g’ri yo’nalish berish yangi xodimning kelajakda yanada samarali faoliyat olib borishiga va korxonangizga bog’lanib qolishiga imkon beradi.
1. Yo’naltirishning to’rt asosiy qoidasi mavjud:
• xodimni korxona bilan tanishishga tayyorlash;
• xodimga o’z ish joyi va mashg’ulotini ko’rsatish;
• uni ishda ko’zatish orqali sinovdan o’tkazish;
• xodimni o’z ish joyida muqim qoldirish.
2. Xodimga yo’nalish berishga tayyorlashning olti omili mavjud bo’lib, ular quyidagilardir:
• ish bilan tanishtirish;
• ishlab to’rgan xodimni murabbiy sifatida biriktirish;
• oddiy «halokatli vaziyat» orqali tekshirishga tayyorlash;
• tayyorlash reja-grafigini tuzish;
• ish joyini tayyorlash;
• yangi xodimning kunlik ishni qanday bajarayotganini baholash.