4-mavzu: islom ta’limoti asoslari reja



Download 459,66 Kb.
Pdf ko'rish
bet3/11
Sana09.03.2023
Hajmi459,66 Kb.
#917286
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
Bog'liq
4-MAVZU ISLOM TA’LIMOTI ASOSLARI

 
 


Zakot 
Zakot – «poklash» ma’nosini bildiradi, ya’ni ehtiyojdan tashqari bo‘lgan boylikning qirqdan 
bir qismini sadaqa qilish. Zakot moli zakot miqdoriga yetgan badavlat kishilar uchun farz etilgan. 
Zakot yetim-esir, beva-bechoralar, musofirlar, qarzdorlar, Alloh yo‘lida yurganlar, zakot 
yig‘uvchilarga beriladi. Zakot hijriy hisob bilan bir yil davomida ishlatilmay turgan yoki shaxsiy 
ehtiyojdan tashqari, xususiy mulk sifatida foydalanilayotgan mablag‘dan beriladi. Zakot vositasida 
jamiyat kishilari orasida o‘zaro hurmat-e’tibor ortib, bir muncha tenglik yuzaga keladi. Bu jamiyat 
taraqqiyoti, tinch va osudaligi yo‘lida o‘ziga xos ahamiyat kasb etadi.
Ro‘za 
Ro‘za – yilda bir oy: «Ramazon» oyi davomida kunduz kunlari yeyish-ichish va jinsiy aloqada 
bo‘lishdan tiyilish. Ro‘za hijratning ikkinchi yili farz bo‘lgan. Bu ibodat kasal yo safarda bo‘lgan 
kishilardan boshqa kunlarda tutib berish sharti bilan soqit qilinadi. Sababsiz ro‘zani buzgan kishi 
boshqa kunda tutib berish bilan birgalikda, uning jazosi sifatida ikki oy paydar-pay ro‘za tutishi 
lozim bo‘ladi. Shuningdek, ro‘za Ramazondan tashqari oylarda ham tutilishi mumkin. Masalan, 
nafl ro‘za yoki qasamni buzishdagi kafforat uchun ham ro‘za tutiladi.
Haj 
Haj – qodir bo‘lgan kishi uchun umrida bir marta Makka shahridagi Ka’bani ziyorat qilish va 
ushbu ibodat o‘z ichiga oladigan arkonlarni ado etishdan iborat. Haj Zulhijja oyning 8 kunidan 
boshlanadi. Haj qilishning uch turi mavjud: «ifrod» – faqat haj amallari bajariladi, «qiron» – haj 
va umra amallari oldinma ketin bajariladi, «tamattu’» – avval umra qilinib, ehromdan chiqiladi va 
Zulhijja oyining sakkizinchi kuni ehromga kirib, haj ruknlari ado qilinadi. Hajning farzi uchta: 
ehrom bog‘lab niyat qilmoq, Arafotda turmoq, Ka’bani tavof qilmoq.
Islom dinida yuqorida birinchi rukn sifatida zikr qilingan 
imon
va boshqa e’tiqod masalalari 
– 
ilm al-aqo’id
(ilohiyot) ilmida o‘rganilsa, keyingi to‘rt masala – 
ibodat
masalalari boshqa 
ko‘pgina savollar bilan 
ilm al-fiqh
(diniy qonunshunoslik) doirasida bayon qilinadi va o‘rganiladi. 
Islomning O'rta Osiyoga kiritilishi, uning o'ziga xos rivojlanish yullari.O'rta Osiyo arab 
istilochilari tomonidan zabt etilishi VII-asr oxiri va VIII-asr boshlarida ummaviylar sulolasi 
hukmron bo'lgan 661-750-yillarda arablar harbiy yurishining ikkinchi bosqichiga to'g'ri keladi. 
O'rta osiyo xalqlari hayotiga islom ta'limotining kiritilishi muayyan darajada ijobiy rol o'ynadi. 
Jumladan, arablar hukmronlik qilgan dastlabki asrlarda ilohiyot, fan, falsafada arab tili hukmron 
bo'lgan. Ammo keyinchalik mahalliy xalqlarning o'z tillarida ham madaniyat rivojlanib, unga 
islomning ta'siri kuchli bo'lgan.
Islom aqidasi, asosan yetti narsa Allohga, uning farishtalariga, nozil qilgan muqaddas 
kitoblariga, yuborgan payg‘ambarlariga, oxirat kuniga, taqdirning yaxshiligi va yomonligi 
Allohdan ekanligiga, o‘lgandan keyin qayta tirilishga imon keltirishdan iborat. Bu aqidalar imon 
kalimalari deb atalmish olti kalimada o‘z ifodasini topgan. 
Qiyomat
(arabcha–tik turish, o‘rindan turish) o‘liklarning qayta tirilishi va o‘rnidan turishi 
ma’nosida ishlatiladi.
Islom dinida qiyomatning yaqin qolganligi masalasi juda dolzarb bo‘lsada, uning aniq 
qachon sodir bo‘lishini faqatgina Alloh bilishi, hatto farishtalar ham bu haqda hech qanday ilmga 
ega emasligi, payg‘ambarlar ham uning aniq vaqtini bilmaganlari, ularga faqatgina uning 
alomatlari bildirilganligiga e’tiqod qilinadi.
Islom ta’limotiga ko‘ra, qiyomat kuni har bir odamning bu dunyoda qilgan amallari tarozuda o‘lchanadi. U 
mutlaq adolat tarozusi bo‘lib, hammaga bir xil munosabat qilinadi. Hech bir kishining foydasidan kamaytirilmaydi, 
zarariga qo‘shilmaydi.
Islom e’tiqodiga ko‘ra, do‘zax ustiga sirot nomli ko‘prik qurilgan bo‘lib, 
mahshar
(qiyomat kuni bandalar 
yig‘iladigan va savol–javob bo‘lib o‘tadigan joy)da turish tamom bo‘lganidan keyin odamlarga o‘sha ko‘prikdan 
o‘tishga amr qilinadi.
Jannat
(arabcha – bog‘, bo‘ston) taqvodor dindorlar narigi dunyoda rohat va farog‘atda 
yashaydigan joy. Jannat vasfi Qur’oni karimning ko‘pgina suralarida, jumladan, Oli Imron, Hadid, 
Qof, Najm, Rahmon, Voqea, Muhammad, G‘oshiya, Inson va boshqa suralarda keltirilgan. 
Diniy aqida bo‘yicha, bu dunyodagi hayoti davrida imonli holida ezgu ishlar bilan 
shug‘ullangan kishilarga Alloh tomonidan jannatdan joy beriladi. Qur’onda jannat daraxtzorlari 


ostidagi ariqlarda zilol suvlar oqib turadi, deb ta’riflanadi. U erda insonlar qarimaydi va kasal ham 
bo‘lmaydi. Jannatda eng oliy ne’mat – Allohning diydorini ko‘rishlik hisoblanadi. 
Do‘zax
– din talablarini bajarmagan gunohkorlar oxiratda jazolanadigan joy. Islom dinidagi 
asosiy tushunchalardan biri. Do‘zaxni Alloh kofirlarga va gunohkor bandalarga jazo berish uchun 
yaratgan. Diniy tasavvurga ko‘ra, do‘zax dahshatli chuqurlik, ichida olov yonib turadi. Do‘zaxga 
mahkum qilingan bandalar shu olovga tashlanadi, ular qaynoq suv ichadi, u erda o‘sadigan 
Zaqqum
daraxtining mevasi bilan ovqatlanadi, cheksiz azob chekadi, terilari kuyadi. Do‘zax 
azoblaridan yana biri achishtiruvchi sovuqdir. Do‘zax bir necha tabaqadan iborat bo‘lib, har bir 
gunohkor o‘z gunohiga qarab tabaqalarda azoblanadi. Islom diniga ko‘ra, do‘zaxning Hoviya, 
Jahim, Saqar, Lazo, Xutama, Sair, Jahannam kabi etti darvozasi bor. 
Do‘zax ham jannat kabi yaratilgan bo‘lib, uning azob–uqubatlari jism va ruhga oid hamda 
abadiy boqiy qoluvchidir. 

Download 459,66 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish