4-мавзу: Борлиқ фалсафа категорияси

4-МАВЗУ:

• Борлиқ - фалсафа категорияси

• Тошкент Молия институти Ижтимоий фанлар кафедраси

• РЕЖА:
• 1. Борлиқ тушунчаси, унинг таърифланиши. Борлиқ ва субстанция муаммоси. Борлиқнинг турлари.
• 2. Материя борлиқнинг моддий шакли сифатида. Материянинг тузилиш даражалари. Материянинг кўринишлари.
• 3. Борлиқнинг атрибутлари. Материя, ҳаракат, фазо, вақт бирлиги.

Онтология юнонча ontos (мавжудлик) ва logos (таълимот) сўзларининг бирикмасидан ташкил топган бўлиб, «мавжудлик ҳақидаги таълимот», яъни борлиқ ҳақидаги фан маъносини ифодалайди.

• Онтология юнонча ontos (мавжудлик) ва logos (таълимот) сўзларининг бирикмасидан ташкил топган бўлиб, «мавжудлик ҳақидаги таълимот», яъни борлиқ ҳақидаги фан маъносини ифодалайди.

Бу атама фан тарихида биринчи бор 1513 йил Р.Гоклениуснинг «Фалсафа луғати»да, сўнгра, Х.Вольф (1679 -1754)нинг фалсафага оид дарслигида қўлланилган бўлсада, улардан илгари қадимги юнон файласуфлари ҳам онтологиянинг мазмунини ифодаловчи турли фикрларни илгари суришган.

• Бу атама фан тарихида биринчи бор 1513 йил Р.Гоклениуснинг «Фалсафа луғати»да, сўнгра, Х.Вольф (1679 -1754)нинг фалсафага оид дарслигида қўлланилган бўлсада, улардан илгари қадимги юнон файласуфлари ҳам онтологиянинг мазмунини ифодаловчи турли фикрларни илгари суришган.

Борлиқ турли концепцияларда турлича талқин этилади.

• Борлиқ турли концепцияларда турлича талқин этилади.
• Айрим тадқиқотчилар уни муайян моддий жисм, моддий борлиқ сифатида тушунтиришади, бошқалар эса уни ғоявий, маънавий, руҳий, илоҳий моҳият шаклида тушунишади.

Зардуштийлик

• Борлиқ қуёш ва оловнинг ҳосиласидир, алангаланиб турган олов борлиқнинг асосий моҳиятини ташкил этади.

Древняя Греция

• Қадимги Юнон файласуфлари

Атомистлар

• ҚАТТИҚ ЖИСМЛАР (БОРЛИҚ)

• БЎШЛИҚ (ЙЎҚЛИК)

• Левкипп ва Демокрит