Fayl-server arxitekturasi PS va PL muloqotlari komponentlarining tarmoqli bo„linishiga ega emas va grafik interfeysni qurishni yengillatuvchi tasvirlash funksiyalari uchun kompyuterdan foydalanadi. Fayl-server fayllardan berilganlarni oladi. Natijada qo„shimcha foydalanuvchilar va ilovalar markaziy protsessorga kam yuklanish beradi. Har bir yangi mijoz tarmoqqa hisoblash kuchini qo„shadi.
Fayl-serverli ilovalarda PL muloqoti mantiqini aniqlovchi ilova komponentalari, BL ishlov berish mantiqi va DL berilganlarni boshqarish ishlab chiqish obyekti hisoblanadi. Ishlab chiqilgan ilovalar yakunlangan yuklanuvchi modul yoki interpretatsiya uchun maxsus kod ko„rinishida tadbiq qilinadi. Bunday arxitektura ba‟zi kamchiliklarga ega: berilganlar bazasiga ba‟zi bir so„rovlarda, past tezlikdagi kanallar orqali aloqa o„rnatilganda tarmoqni yuklagan holda, mijozga katta hajmdagi ma‟lumot uzatilishi mumkin. Bu kamchilikni yo„qotishning yo„llaridan biri tarmoqda fayl-server ilovasini masofaviy boshqarish hisoblanadi. Bunda lokal tarmoqda oddiy fayl-server ilovalar uning muhitida bajariladigan telekommunikatsion server bilan bog„langan (odatda kirish serveri deyiladi) ilovalar serveri joylashadi. Masofaviy mijozlardan kirish- chiqish muloqotlari telekommunikatsiya orqali keladi. Ilovalar juda murakkab bo„lmasligi lozim, aks holda serverning kuchlanish ehtimolligi juda katta bo„ladi, yoki ilovalar serveri uchun juda kuchli platforma lozim bo„adi..
Mijoz-server arxitekturasikomponentalarni bo„lish va ko„proq samarali faoliyat ko„rsatadigan joylarga joylash yo„li bilan fayl-serverli ilovalarda yuzaga keladigan muammolarni yechishga yo„naltirilgan.
Mijoz-server arxitekturasining o„zgachaligi SQL (Structured Query Language) tarkiblangan so„rovlar tilidagi so„rovlarni tushinuvchi va axborotlarni qidirish, saralash va agregirlashni bajaruvchi berilganlar bazasining ajratilgan serverlaridan foydalanish hisoblanadi.
Berilganlar bazasi serverlarining farqlanuvchi tomoni – berilganlar bazasi tarkibi, berilganlar yaxlitligiga cheklanishlar, formatlar va hattoki so„rov yoki dasturdagi hodisalar bo„yicha berilganlarga ishlov berish serverli jarayonlari yozilgan berilganlar ma‟lumotnomasining mavjudligidir. Bunday ilovalarda, sifatida ishlov berish muloqoti va mantiqidan tashqari, berilganlarning relyatsion modeli va u bilan bog„langan berilganlar bazasiga so„rovlar uchun SQL-operatorlar to„plami ishlab chiqish obyekti hisoblanadi.
Mijoz-server konfiguratsiyalarining ko„pchiligi ikki darajali modelni qo„llaydi, bunda mijoz server xizmatlariga murojaat qiladi. PS va PL muloqot komponentalari uchun mijozda joylashadi. Ular grafik interfeysni ta‟minlash imkonini beradi. Berilganlarni boshqarish komponentalari (DS, FS) serverda joylashadi, muloqot (PS, PL) va mantiq (BL, DL) – mijozda. Mijoz-server arxitekturasining ikki darajali aniqlanishi aynan shu talqindan foydalanadi, BBBT-serverda.
Bunday sxema serverga kam talablar qo„yadi. U eng yaxshi mashtablashtirish imkoniyatiga ega. Ammo, berilganlar bazasi bilan katta o„zaro bog„lanishni chaqiruvchi murakkab ilovalar ham mijozni, ham tarmoqni katta yuklantirishi mumkin.
SQL-so„rov natijalari ishlov berish uchun mijozga qaytishi lozim, chunki u yerda qaror qabul qilish mantiqi joylashgan. Bunday sxema turli mijoz bo„g„inlariga sochilgan ilovalarni administratorlash uchun qo„shimcha qiyinchiliklarga olib keladi. Tarmoqdagi yuklanishni qisqartirish va administratorlashni soddalashtirish uchun BL komponentni serverda joylashtirish mumkin. Bunda qaror qabul qilishning butun mantiqi saqlanuvchi jarayonda ko„rinishida jixozlanadi va berilganlar bazasi serverida bajariladi.
Saqlanuvchi protsedura – berilganlar bazasiga kirish uchun talab qilingan parametrlari bilan nomi bo„yicha chaqiriluvchi va berilganlar bazasi serverida bajariluvchi SQL operatorlari bilan protseduralardir. Saqlanuvchi protseduralar kompilyatsiya qilinishi mumkin. Bu ularning bajarilishini tezlashtiradi va serverdagi yuklanishni kamaytiradi. Berilganlar bazasi va ilovalar yaxlitligini yaxshilaydi, jamoaviy foydalanilayotgan amallar va hisoblashlar dolzarbligini saqlaydi
Hozirgi kunda mijoz-server arxitekturasi korporativ darajadagi axborot tizimlari va ishchi guruhlarda keng tarqalgan. Ishni bunday tashkillashtirish ilovalarning bajarilish samaradorligini oshiradi.
