4-мавзу: Абсолют қаттиқ жисмнинг айланма ҳаракат динамикаси



Download 260,53 Kb.
bet3/4
Sana30.04.2022
Hajmi260,53 Kb.
#599312
1   2   3   4
Bog'liq
resources

Илгариланма ҳаракат

белгиланиши

Айланма ҳаракат

белгиланиши

Йўл



Бурчак йўл



Кўчиш



Бурчакли кўчиш



Тезлик



Бурчак тезлик



Тезланиш



Бурчак тезланиш



Масса



Инерция моменти



Куч



Куч моменти



Импульс



Импульс моменти



Куч импульс



Куч моменти импульси



Кинетик энергия



Кинетик энергия



Импульснинг сақланиш қонуни



Импульс моментининг сақланиш қонуни



3. Моментлар тенгламаси

Массаси га тенг бўлган моддий нуқта тезлик билан ҳаракатланаётганда импульсга эга бўлади.


радиус-векторнинг импульсга вектор кўпайтмаси импульс моменти деб аталади.


12 - расм. Моддий нуқта импульс моменти векторининг йўналиши.
, (10.3)
– импульс моментининг вектори йўналиши парма қоидаси асосида аниқланади (12-расм).
радиус-вектор ва импульс вектори ётган текисликка перпендикуляр равишда 0 нуқтага жойлаштирилган парма дастасининг айланма ҳаракат йўналиши импульс йўналиши билан мос тушганда, парманинг илгариланма ҳаракат йўналиши импульс моменти нинг йўналишини кўрсатади.
Импульс моментининг модули қуйидагига тенгдир
, (10.4)
Моддий нуқта импульс моменти ўзгариш қонунини импульс моментининг вақт бўйича ҳосиласи орқали топамиз
, (10.5)
, (10.6)
ва векторлар параллел, коллениар векторларнинг кўпайтмаси бўлгани учун га тенг бўлади, у ҳолда

яъни
, (10.7)
Демак, моддий нуқтанинг қўзғалмас ўққа нисбатан импульсининг вақт бўйича ҳосиласи, шу моддий нуқтага таъсир қилувчи куч моментига тенгдир. (10.7) тенглама моментлар тенгламаси дейилади.
Агар бўлса, импульс моментининг сақланиш қонунини ифодасига эга бўламиз.
, , (10.8)
Ихтиёрий ўқ атрофида айланма ҳаракат қилаётган моддий нуқтага ташқи куч моменти таъсир этмаса, у ўзининг импульс моментини миқдор ва йўналиши жиҳатдан ўзгармас ҳолда сақлайди.
(10.7) ифодани келтириб чиқаришда моддий нуқтанинг массаси нинг ўзгариши ёки ўзгармаслиги ҳақида шартлашилмади. Шу сабабли бу ифода нисбийлик принципи рухсат этувчи катта тезликларда ёки релятивистик механикада ҳам ўринли бқлади. Моментлар тенгламасини ихтиёрий система учун умумлаштириш мумкин.
Бирор марказга нисбатан моддий нуқталар системасининг импульс моменти уни ташкил этувчи моддий нуқталарнинг шу марказга нисбатан импульс моментларининг вектор йиғиндисига тенгдир.
Системадаги моддий нуқталарга таъсир этувчи кучларнинг моменти алоўида кучларнинг моментлари вектор йиғиндисига тенг бўлади.
Қаралаётган марказга нисбатан импульс моменти ҳам аввал импульс векторларининг тенг таъсир этувчиси топилиб, сўнг системанинг импульс моментини аниқланади.



Download 260,53 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish