4 Ma`ruza Mavzu: Turli bichimdagi kiyimlarni konstruksiyalash. Reja

4 - Ma`ruza


Mavzu: Turli bichimdagi kiyimlarni konstruksiyalash.


REJA:

1. 
   Kiyim balansi.
   
2. 
   Kiyim detallari chizmasini chizish usullari.
   
3. 
   G.L.Truxan tadqiqotlari.
   
4. 
   Sanoatda kiyimni konstruksiyalashning usullarini takomillashtirish.
   

Tayanch iboralar:


Kiyimning konstruksiyasi, ichki tuzilishi, tashki tuzilishi, ichki razmerlari, kiyim shakli, kushimcha haqlar, dekorativ qo`shimcha haq, tayanch sirtlar, yelkaga oid kiyimlar, belga oid kiyimlar, materiallar paketi, avra, astar, qistirma, ko`p qavatli kiyim, siluet, siluet chiziqlari, konstruktiv chiziqlar, kiyim bichimi, texnik qo`shimcha, kompozitsion qo`shimcha, baza asos, bel kiyimi baza asosi, yelka kiyimi baza asosi, Truxan tadqiqoti.

Hozirg vaqtda kiyimning yangi modellarini yaratishda konstruksiyalashning taxminiy usullari (1- chi sinf usullari)qo`llaniladi.

Kiyim detallarining boshlang`ich chizmalarini chizish ikki bosqichdan iborat:
- detallar konstruksiya asosining chizmalarini chizish;
- shu baza asosga model xususiyatlarini o`tkazish.
Ko`p asrlar davomida kiyim detallari mulyaj usuli bilan hosil qilinadi.
Mulyaj so`zi franstuz tilidan kelib chiqqan bo`lib, buyum shaklini beruvchi qolipni bildiradi. Mulyaj usulida hech qanaqa hisoblar olib borilmaydi. Kiyim detallarini andazasini hosil qilish uchun maneken yoki odam tanasi ustiga kog`oz yoki mato yopiladi va tana tuzilishiga va model xususiyatlariga asoslanib detallar konturlari chiziladi. Detallar shaklsi bichish va tanaga kiygizib kelishtirish jarayonida aniqlanadi. Bugungi kunda mulyaj usuli teatral kiyimlarni tikishda va murakkab shaklli detallar, vitochkalar va drapirovkalarni ayollar kiyimida modellashtirish va konstruksiyalash uchun qo`llaniladi.
XIX asrning boshida Franstiya, Rossiya va boshqa davlatlarda kiyimni konstruksiyalashning hisoblash usullari (bichish tizimlari) vujudga keldi. Bu usullarning mualliflari o`zlarining ko`p yillik tajribalarini umumlashtirib sodda hisoblashlarni tavsiya etgan bichuvchilar edilar. Barcha hisoblash usullaridan Yeng keng tarqalgan chet ellarda va bizning yurtimizda o`lchov-hisoblash usulidir.
Dastlab kiyimni individual buyurtmalar asosida tayyorlovchi bichuvchilar mehnatini osonlashtirishga mo`ljallangan bichish tizimlari, keyinchalik sanoatda ko`plab kiyim ishlab chiqarish jarayonida ham qo`llana boshladi. Bunda buyurtmachi tanasining o`lchovlari o`rniga, odam gavdasining asosiy o`lchov belgilaridan sodda proporstional boglanishda bo`lgan hisoblashlar vujudga kelgan. Bu usullar proporstional-hisoblash usullari deb atalgan.
Bugungi kunda barcha ma’lum bo`lgan bichish tizimlari kiyimning yeng muvaffaqiyatli konstruksiya-chizmalarini takror tiklash uchun mo`ljallangan o`zgacha shaklli yozuvlardan iborat. Bu konstruksiyalarning birlamchi andazalari oldin ishlab chiqilgan tipik konstruksiyalar va eski modellarning chizmalarini qo`llagan holda, tajriba yo`li bilan olinadilar. Kiyimning tajribiy nusxalarini tayyorlash jarayonida andazalar tug`riligi aniqlanganidan so`ng, barcha andazalar to`g`ri burchakli romga (to`g`ri burchakli koordinatlar tizimi) joylashtirilib alohida konstruktiv nuqtalarining va kontur chiziqlarning joylanishini aniqlovchi hisoblash formulalari tuziladi.
G.L.Truxan tomondan bajarilgan barcha bichish tizimlarida qo`llaniladigan hisoblash formulalari tahlili ko`rsatdiki, barcha formulalarni uch-to`rtga bo`lish mumkin.
1 tur. Detal razmeri (R) unga ta’llukli bo`lgan odam gavdasining razmer o`lchami (M) va tekislik uchun qo`shimcha haq (P) yordamida aniqlanadi: