4-Lekciya Internet-buyımlar (IoT) hám Internetnano-buyımlar Joba

Internet nano-buyımlar

Nanotexnologiya kólemi birden bir neshe júz nanometrge shekem bolǵan miniatyura qurılmaların islep shıǵıwǵa alıp keldi. Bul dárejede nano-mashinalar nano komponentlerden shólkemlesken hám ápiwayı ólshew, tártipke salıw yamasa baqlaw operaciyaların orınlawǵa ılayıq bolǵan bólek funkcional birlikler bolıp tabıladı.

Nano-qurılmalar ortasında maǵlıwmat almasıw hám muwapıqlastırıw nano-tarmaqlardı jaratıw imkaniyatın beredi. Nano-qurılmalar ámeldegi tarmaqlarǵa hám Internetke jalǵanǵanda, "Nano-buyımlar Interneti" dep atalǵan jańa tarmaq paradigması payda boladı.
Nano-qurılmalardıń ámeldegi tarmaqlar hám Internet penen óz-ara tásiri tarmaqtıń jańa arxitekturasın islep shıǵıwdı talap etedi. 4.2-súwrette nano-buyımlar Internetiniń arxitekturasın eki túrli ámelge asırıwda usınıs etedi - insan denesindegi den sawlıqtı saqlaw kórsetkishlerin baqlaw hám olardı medicinalıq orayǵa jiberiw tarmaǵı hám hár qıylı qurılmalardı baylanıstıratuǵın zamanagóy ofis tarmaǵı esaplanadı.

4.2-súwret. Internet -nano buyımlar arxitekturasına mısallar

Insan denesindegi tarmaq nano-sensorlar hám nano-aktuatorlardan ibarat bolıp, olar maǵlıwmattı sırtqı shlyuz arqalı medicinalıq shólkemge jiberiwi múmkin. Bunda nano dárejedegi molekulalar, beloklar, DNK, organikalıq elementler hám kletkalardıń tiykarǵı komponentleri isletiledi. Sonday etip, biologiyalıq nano-sensorlar hám nano-aktuatorlar insan biologiyalıq ortalıǵı menen elektron nano-qurılmalar ortasında interfeysti támiyinleydi, olar jańa tarmaq paradigmasında-nano-buyımlar Internetinde isletiliwi múmkin.

Ofis ishindegi tarmaq hátte eń kishi qurılmalardı da Internetke jalǵanıwdı támiyinleytuǵın nano-uzatqıshlar menen baylanıstıradı. Bul óz-ara tásir nátiyjesinde paydalanıwshı hár qanday buyımnıń jaǵdayı hám jaylasıwın hesh qanday kúsh hám waqıtsız baqlawı múmkin. Jańa miniatyura qurılmaların islep shıǵıwda, átirap-ortalıqtan mexanik, elektromagnit hám basqa túrdegi energiya alıw ushın eń aldıńǵı energiya tejewshi texnologiyalardan paydalanıw múmkin.
Qollanıw tarawına qaramastan, Nano-Things Internet arxitekturasınıń tiykarǵı komponentleri:
1. Nano-túyinler-miniatyura hám eń ápiwayı nano-qurılmalar. Olar ápiwayı esap-kitaplardı orınlawǵa múmkinshilik beredi, yadı sheklengen hám signal uzatıw shegarası sheklengen. Nano-túyinlerge mısallar, insan denesinde yamasa ishindegi biologiyalıq nano-sensorlar yamasa átirapımızdaǵı kúndelik buyımlarǵa -kitaplar, saatlar, giltler hám basqalarǵa ornatılǵan nano-qurılmalar bolıwı múmkin.
2. Nano shlyuzlar - bul nano qurılmalar salıstırǵanda joqarı nano-túyinlerge salıstırǵanda islew hám nano-túyinlerden maǵlıwmat jıynaw wazıypasın atqaradı. Bunnan tısqarı, nano-shlyuzlar ápiwayı buyrıqlar (qosıw/óshiriw, uyqı rejimi, maǵlıwmatlardı uzatıw hám t.b) járdeminde nano-túyinlerdiń is-háreketlerin basqarıwı múmkin.
3. Nano-mikro interfeysler-nano-shlyuzlardan maǵlıwmat toplaytuǵın jáne onı sırtqı tarmaqlarǵa uzatıwshı qurılmalar. Bul qurılmalarǵa nano-baylanıs texnologiyaları da, ámeldegi tarmaqlarǵa maǵlıwmatlardı uzatıwdıń dástúriy texnologiyaları da kiredi.
4. Shlyuz - bul qurılma pútkil nano-tarmaqtı Internet arqalı basqaradi. Mısalı, insan denesinde sensorlar ornatılǵan tarmaq bolsa, bul funkciyanı mobil telefon arqalı ámelge asırıw múmkin, zárúr kórsetkishler haqqındaǵı maǵlıwmatlardı medicinalıq shólkemge jetkeriw.

Qadaǵalaw sorawları :

1. IoT -tıń tiykarǵı qásiyetleri qanday?
2. Internet nano-buyımlar haqqında aytıń.
3. Nano-Things Internet arxitekturasınıń tiykarǵı komponentlerin sanap ótiń.