4-laborotoriya ishi bosimni o‘lchash va nazorat qilishni o‘rganish. (Membranali manometr) Ishdan maqsad

4-LABOROTORIYA ISHI
BOSIMNI O‘LCHASH VA NAZORAT QILISHNI O‘RGANISH.
(Membranali manometr)


Ishdan maqsad: Memranali manometrni o‘lchamlarini uni o‘zgartirish koeffitsiyentiga va vaqt doimiysiga ta’sirini mashinali eksperimentda chuqur o‘rganish. Manometrni qaysi tipik zvenoga xosligini, uni xususiyatlarini o‘rganish.
A sosiy qism

1-rasm. Membranali manometr

Sezgir elementlari: gofrlangan membrana, membranali korobkalar, membranali bloklar bo‘lgan asboblar katta bo‘lmagan ortiqcha bosimni, vakuumni va bosimlar farqini o‘lchaydilar.
Membranaga yuqoridan ta’sir etayotgan ortiqcha bosim kamerada shu membranaga ta’sir etayotgan kuchga aylanadi, bu yerda kuch;; - o‘lchanayotgan ortiqcha bosim; - membranani effektiv yuzasi.
Yuqoridan berilayotgan bosim xisobiga xosil bo‘lgan kuch ta’sirida membrana pastga suriladi. Membrana elastik bo‘lani uchun, uni markazi masofaga suriladi, surilgan sari uni o‘zida surilishga teskari yo‘nalgan elastik kuch paydo bo‘la boshlaydi, bu elastik kuch bosim kuchiga teng bo‘lguncha o‘zgaradi.
Demak, membranali manometrlar bosim hisobiga hosil bo‘lgan kuch bilan surilish hisobiga membranada hosil bo‘lajak elastik kuchlarning kompensatsiyalanishiga asoslanadi.
Ishni bajarish tartibi
M anometrni struktura sxemasini ko‘raylik:

2-rasm Membranali manometrni struktura sxemasi
1,4-kuchaytirish zvenosi; 2- solishtirish elementi; 3- integrallash zvenosi.
Membranali manometrda membranani o‘zi ketma-ket ulangan kuchaytirish zvenosi, solishtirish elementi va integral zvenolar majmuasi ekan. Lekin, integral zveno bikirlik koeffitsiyentiga ega bo‘lgan kuchaytirish zvenosi bilan qarama-qarshi parallel ulangan. Oxirida richag esa kuchaytirish zveno deb qaralgan. Umuman membranali manometr murakkab qurima qatoriga kiradi, chunki, u 2 ta kuchaytirish zvenosidan, 1 ta integrallash zvenosidan va 1 ta solishtirish elementlaridan tashkil topgan.
2,3,4 elementlar, zvenolar uchun uzatish funksiyasi

(1)
Manometrni umumiy uzatish funksiyasi
(2)
- o‘zgartirish koeffitsiyenti; T- vaqt doimiysi;
; (3)
; (4)
O‘zgartirish koeffitsiyenti membrana yuzasiga to‘g‘ri proporsional, membranani bikirlik koeffitsiyentiga teskari proporsional ekan.
Vaqt doimiysi T membranani bikirlik koeffitsiyentiga teskari proporsional ekan.
Agar biz membrana effektiv yuzasini o‘zgartirsak unda manometrni o‘zgartirish koeffitsiyenti ham o‘zgaradi. Agar membranani bikirlik koeffitsiyentini o‘zgartirsak ham k , ham T o‘zgaradi.
Nazorat savollari

1. 
   Membranali manometrni ishlash sxemasini va ishlashini qisqacha yozib tushuntiring;
   
2. 
   Membranali manometrni struktura sxemasini keltiring;
   
3. 
   Manometrni tenglamasi va uzatish funksiyasini keltiring;
   
4. 
   Manometrni asosiy koeffitsiyentlarini, tenglamasini keltiring