4-laboratoriya mashg‘uloti. Suvli so‘rim tayyorlash va tuproq kolloidlarini aniqlash

Quruq  qoldiqni  aniqlash  bo’yicha  ish  tartibi 

-  tuproq  tarkibidagi  suvda 

eriydigan  mineral  va  organik  birikmalarning  umumiy  miqdori 

quruq  qoldiq

 

deyiladi.  Quruq  qoldiq  suvli  so‘rimning  bir  qismini  chinni  idish  (piyolacha)  da 

bug‘latish  yo‘li  bilan  aniqlanadi.  Suvli  so‘rimdan  20-25  ml  olib  quritilgan  va 

---

og‘irligi  ma’lum  bo‘lgan  chinni  piyolagacha  solinadi.  So‘ngra  piyolacha  suvli 

bug‘latgich  ustida suvi  tamomila quriguncha qoldiriladi. Suvli so‘rimli  piyolacha 

termostatda 105°C da quritiladi  va eksikatorda 2 soat davomida sovitiladi.  Quruq 

qoldiqli  piyolachaning  og‘irligi  analitik  tarozida  aniqlangandan  keyin,  quruq 

qoldiqning foiz miqdori quyidagi formula bilan hisoblanadi. 

 

 

X-quruq qoldiq (foiz hisobida); 

a- quruq qoldiqli piyolachaning og‘irligi (g hisobida); 

b- piyolachaning og‘irligi (g  hisobida); 

E- so’rimning umumiy hajmi (ml hisobida); 

K- gigroskopik koeffitsent; 

M-bug‘latish uchun olingan suvli so‘rimning miqdori (ml.hisobida);  

H-tuproq og‘irligi (g hisobida). 

Masalan, a-29,898 g, b-29,763 g, E-250 ml, M-20 ml, K-1,02, H-50 g bo‘lsa, 

quruq qoldiq 4,442% ga teng.