4 -mavzu: XIV asrning ikkinchi yarmi va XVI asrda Movarounnahrda tarbiya va maktab reja

o’n bir 
sifatiga umr bo’yi rioya qilgan. Shu tufayli el 
hurmatiga, xalq e’zoziga va yuksak baxtga sazovor bo’lgan. Insonlarga hurmatni, 
mehr-oqibat, sabr-qanoat va burchga sadoqat kabi sifat fazilatlarnini o’zida paydo 
qilishda ibrat-namuna bo’la olgan. O’n bir sifat esa quyidagilardan iboratdir: 
Birinchi sifat
: «Men sifatlarning eng avvalgisi deb beg’arazlikni 
tushunaman. Hamma ham bir xil: jiddiy va odil, hech bir kimsani boshqasidan farq 
qilmasdim, boyni kambag’aldan ustunqo’ymasdim». 
Ikkinchi sifat
: «Men kambag’allarga ko’p xayr-ehson qildim. Har mojaroni 
va muammoni diqqat bilan tekshirdim va uni mumkin qadar to’g’ri hal qilishga 
butun shahdimni jalb qildim». 
To’rtinchi sifat
: «Xaloyiqqa rahm qildim, barchaga naf yetkurdim. Bunda 
birovga ozor yetkazmadim va mendan yordam so’rab kelganlarni ko’kragidan 
itarmadim. Qur’ondagi Parvardigorning, Allohning amriga bo’ysunish va xalqiga 
shafqat qilish darkor, degan oyatni o’rinli farz qili bo’qib oldim va umr bo’yi 
barcha yumushlarda unga amal qildim». 
Beshinchi sifat
: «Islomga taalluqli ishlarni men har doim kundalik va 
dunyoviy ishlardan ustun qo’yib keldim. Avval Tangri ibodatini ado etib 
bo’lgandan keyingina kundalik ishlarga qo’l urdim». 
Ettinchi sifat
: «Men har kimga vada bersam, unga vafo qildim. Xargiz 
vadaga xilo fish qilmadim. Men doimo vadalarimni aniq bajarsam, shundagina odi 
bo’lishlikni va kimsaga jabr yetkazmaslikni angladim». 

---

Sakkizinchi sifat
: «Doimo o’zimni Ollohning yerdagi mulkiga posboni deb 
bildim va Parvardigorning uning noiblarining iznisizularni saralar etmadim. 
Tangrining irodasisiz uning bandalarining hech biriga zarar yetkazmadim. Oliy 
martabadagilarga ham, fuqarolarga ham birdek xayriya qilishga intildim, hech 
qachon birovga hasad bilan qaramadim. Bu borada Amir Husayn bilan bo’lgan 
voqea menga ibrat bo’ldi. O’z fuqarolarining mol-mulkiga nisbatan ochko’zligi uni 
halokatga olib keldi».