4- мавзу: иш вақти аудити маърузалар технологияси

4- МАВЗУ: ИШ ВАҚТИ АУДИТИ


МАЪРУЗАЛАР ТЕХНОЛОГИЯСИ

Ўқув соати: 4 соат	Талабалар сони: 25 та
Ўқув машғулотлар шакли: Ахборотли маъруза
Маърузалар режаси: 4.1. Иш вақти аудитининг моҳияти. Иш вақти классификацияси. 4.2. Смена ичидаги ва тўлиқ кунли иш вақти йўқотишлари таҳлили 4.3. Иш вақтидан фойдаланишда меҳнат омиллари таъсирининг таҳлили
Ўқув машғулотининг мақсади: талабаларга иш вақти аудитининг методологияси ҳақида билимлар бериш.
Педагогик вазифалар: Иш вақти аудитининг ташкилий асослари ҳақида тушунча бериш	Ўқув фаолияти натижалари: Талабалар иш вақти аудитининг ташкилий асослари ҳақида тушунча оладилар.
Ўқитиш воситалари: видеопроектор, доска.
Ўқитиш усуллари: Тушунтириш, ақлий ҳужум.
Ўқитиш шакллари: Коллектив иш
Ўқитиш шароити: Техник воситалар билан таъминланган аудитория.
Мониторинг ва баҳолаш: Оғзаки, тест савол-жавоблари.

4.1. Иш вақти аудитининг моҳияти. Иш вақти классификацияси.
Иш вақти бу – ишчининг маълум мажбуриятларини бажариши учун корхонада бўлиши керак бўлган ва қонун томонидан белгиланган вақт давомийлигидир. Ундан тўлиқ ва оқилона фойдаланиш – корхона даромадини оширишнинг муҳим шарти бўлиб, қўшимча харажатлар талаб қилмайди.
Маълум давр (йил, квартал, ой) .учун иш вақти кўрсаткичи бўлиб иш вақти жамғармаси хизмат қилади ва у киши-кунлар, киши-соатларда ўлчанади. Унинг ўлчами ишчилар сони, кунлардаги иш вақти давомийлиги ва иш куни давомийлигига боғлиқ. Таҳлилнинг ахборот базаси бўлиб битта ишчининг иш вақти баланси, кадрлар бўлимининг персонал ҳақидаги маълумотлари, иш куни фотографияси, хронометраж кузатувлар ва статистик маълумотлар хизмат қилади. Ҳақиқатда ишланган киши-кунлар ва киши соатларни режа ёки базис маълумотлари билан қиёслаш иш соатлари йўқотилишини мутлақ ўлчов бирликларида ва фоизларда ўлчаш имконини беради.
Жамоанинг иш вақти жамғармаси (ИВЖ) қуйидаги формула орқали ҳисобланади:
ИВЖ= С · К · Д (4.1.)
Бу эрда:
С – саноат ишлаб чиқариш персоналининг умумий рўйҳатдаги сони;
К – режалаштирилаётган даврдаги календар кунлар сони;
Д – қонунан белгиланган иш куни давомийлиги.
Сўнгра вақт жамғармасининг фаол қисми ўлчами топилади. Календар жамғарма фақатгина ишланган эмас, балки ишланмаган вақтлардан ҳам ташкил топади. Айрим ишланмаган вақт ўлчамлари ўсиш тенденстиясига эга ва улар резерв ташкил қилмайдиганлар гуруҳига киради. Бу регламентланган ўлчамлар бўлиб, ўзининг ҳуқуқий ва иқтисодий моҳиятига кўра зарурдир. Ишланмаган вақтларнинг иккинчи қисми мос холдаги ташкилий-иқтисодий шароитларда қисқартирилиши ёки бутунлай бартараф этилиши мумкин. Булар резерв ташкил қилувчи элементларга киради.
4.1-жадвал
Ишланмаган вақт классификастияси

Резерв ташкил қилмайдиган йўқотишлар ва танаффуслар	Шартли белгилар	Резерв ташкил қилувчи йўқотишлар	Шартли белгилар