4- mavzu. Genlarning komplementar, epistatik va polimer ta’siri. Strukturaviy va modifikatsion genlar. Maqsad

modifikatsion genlar deb ataladi. Ular mustaqil ravishda organizm belgi va xususiyatlarini rivojlantirmaydi. Modifikator genlar yuqorida qayd etilgan asosiy ya’ni strukturaviy genlarning faoliyatiga qo‘shimcha ta’sir ko‘rsatadi. Ular asosiy genlarning fenotipik namoyon bo‘lishini kuchaytirishlari yoki susaytirishlari mumkin. Bu jihatdan modifikator genlar ikki guruhga bo‘linadi: a) asosiy genlarning ta’sirini kuchaytiruvchi modifikator genlar; b) asosiy genlarning ta’sirini susaytiruvchi modifikator genlar. Modifikator genlar, ayniqsa, miqdor belgilarning irsiylanishini ta’min etuvchi strukturaviy genlar faoliyatiga kuchliroq ta’sir ko‘rsatadi. Pleyotropiya tufayli organizm belgilarining rivojlanishida to‘liq korrelyasiya (bog‘liqlik) namoyon bo‘ladi.

Xulosa: Demak noallel genlarning o‘zaro ta’siriga ko‘ra belgilarning irsiylanishida komplementar,epistatik va polimer tipdagi ta’sir xillari farqlanib,duragaylardagi ajralishning fenotipik nisbati genlarning o‘zaro ta’sir xiliga ko‘ra turlicha bo‘ladi.Belgining rivojlanishida bir vaqtning o‘zida bir yoki bir necha gen ishtirok etgani holda ular o‘rtasidagi o‘zaro ta’sirning yuzaga kelishini munosabatiga ko‘ra kelgusi bo‘g‘inda ikki yoki undan ortiq fenotipik guruhlarni farqlash mumkin,bu esa odatda fenotipik radikal yordamida amalga oshiriladi.SHuningdek,belgilarning irsiylanishida strukturaviy va modifikator genlar farqlanib,birinchi toifa genlar bevosita belgining rivojlanishiga javobgar bo‘lsa ikkinchi toifa genlar esa strukturaviy genlarning faoliyatini kuchaytirishi yoki aksincha susaytirishi mumkin.