4- мавзу: Аллоҳ Таолонинг гўзал исмлари ва олий сифатлари ҳақидаги илмнинг фазилати

َْخٍِ ْصَأ
 
ٌِٟ
 
ِْٟٔأَش
 
ٍََُّو
َُٗ
, 
“Менинг 
бутун шаъним-ишимни ислоҳ қигин”, 
ََل َٚ
 
ٍِِْٟٕىَر
 
ٌَِٝإ
 
ِٟغْفَٔ
 
ََخَف ْشَط
 
َ ْٓ١َع
, 
”Мени бирон бир лаҳза ҳам ўзимга топшириб қўйма”.
Ҳар ҳолатимизда Аллоҳ билан бўлишимиз керак, Аллоҳга 
муҳтожлигимизни унутмаслигимиз керак. Хоссатан, қалбимиз 
билан доим Аллоҳ билан бўлишимиз керак.
Яна Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг дуоларидан: 
ٌٍَََُُّّٙا
 
ٌََُِبَع
 
َِتْ١َغٌْا
 
،ِحَدبََّٙشٌاَٚ
 
ََشِطبَف
 
َِداَََّّٛغٌا
 
،ِضْسَلأاَٚ
 
ََّةَس
 
َ ًُو
 
َ ء َْٟش
 
،َُٗى١ٍََِِٚ
 
َُذَْٙشَأ
 
ََْْأ
 
ََل
 
ٌَََِٗإ
 
ََّلِإ
 
ََذَْٔأ
 
Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам Аллоҳ Таолонинг 
исмлари ва сифатлари билан нидо қилаяптилар: 
”Ғайбу ошкорни 
билувчи, осмонлару эрнинг яратувчиси, барча мавжудотнинг 
Парвардигори ва Молики-подшоҳи бўлган эй Аллоҳ! Гувоҳлик 
бераманки, Сендан ўзга 
(ҳақ)
 маъбуд йўқ!” 
Кейин дуо қилаяптилар: 
َُر ُْٛعَأ
 
ََهِث
 
َِِْٓ
 
َ شَش
 
،ِٟغْفَٔ
 
ََِِْٓٚ
 
َ شَش
 
َِْبَطْ١َّشٌا
 
،ِِٗوْشِشَٚ
 
ََْْأَٚ
 
ََفِشَزْلَأ
 
ٍََٝع
 
ِٟغْفَٔ
 
،ًاءُٛع
 
ََْٚأ
 
ََُّٖشُجَأ
 
ٌَِٝإ
 
َ ٍُِْغُِ
 
”Нафсимнинг ёмонлигидан, шайтоннинг ёмонлигидан ва 
унинг ширк 
(келтиришга чақириб қиладиган васвасаси)
дан паноҳ 
беришингни илтижо қиламан. Ўзимга ёки бошқа бир муслимга 
ёмонлик етказишдан паноҳ тилайман”. 
Ёмонликнинг асоси иккита: нафс ва шайтон бўлади. Бизнинг 
бошимизга қандай ёмонлик келаётган бўлса, нафсимизнинг 
ёмонлигидан ёки шайтоннинг ёмонлигидан бўлади. Росулуллоҳ 
соллаллоҳу алайҳи ва саллам мана шу нарсалардан паноҳ сўраб дуо 
қилганлар. Мана шу нарсалардан паноҳ талаб қилишдан аввал 
Аллоҳга сифатлари, ғабу ошкорни билгувчи эканлиги, еру 
осмонларни яратганлиги, мана шундай сифатлар билан хитоб 
қилиб, нидо қилганлар. Матнда айтилганидек, Аллоҳ субҳанаҳу ва 
таъало Ўзининг исм-сифатларини яхши кўради ва уларнинг асарини 

---

махлуқотларида зоҳир бўлишини хоҳлайди. Яхши кўргани учун ҳам 
Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам мана шундай дуо 
қилдилар. Яхши кўргани учун ҳам Аллоҳ Таоло Ўзи исм ва 
сифатларини баён қилди.
Унинг асарининг маҳлуқотларида зохир бўлиши қандай бўлади? 
Биз Аллоҳ Таолонинг меҳрибон, раҳмли Зот эканлигини ўргансак, 
латиф – сездирмайдиган томонидан, ўйламаган томонидан 
яхшиликларини кўп қилиб қўйишлигини ўргансак, кечирувчи, 
мағфиратли Зот эканлигини ўрганиб, таниб борганимиз сари биз 
ҳам Аллоҳга янада кўпроқ кечирувчи Зот эканлиги билан 
сиғинамиз, раҳматини умид қилиб сиғинамиз, ёки Қаҳҳор, Жаббор 
исмларини 
ўрганганимизда 
бизга 
қаҳри, 
жабри 
бўлиб 
қолишлигидан паноҳ тилаб ибодат қиламиз. Аллоҳ Таоло мана 
шуларнинг бизда зохир бўлишини ҳохлайди. Роббини таниганидан 
кейин шу нарсага интилиши ёки бошқа нарсадан сақланишлигига 
ҳаракат қилишлиги бу бизда шу исм-сифатларнинг зохир бўлиши 
ҳисобланади. 
Бу 
эса 
унинг 
камолотининг 
зарурий 
жиҳатларидандир.