4 – лаборотория иши

Nazorat savollari 

1. po’latning cho’yandan asosiy farqlarini aytib bering. 

2. po’lat ishlab chiqarishda ishlatiladigan pechlarning qanday turlarini bilasiz? 

3. po’latlarning qanday turlarini bilasiz? 

4. po’lat ishlab chiqarishda foydalaniladigan xom ashyolarni aytib bering. 

 

 

Laboratoriya ishi №3 

Mavzu: Metallarning ichki tuzilishi va kristal panjaralar 

Ishdan maqsad: Metallarning ichki tuzilishi va kristal panjaralar turlarini o’rganish 

Nazariy ma’lumotlar 

Xozirgi vaqtda kimyoviy elementlar davriy sistemasida elementlar metallar va metallmaslarga 

bo’linadi,  metallar  barcha  elementlarning  yarmidan  ko’’roq  qismini  tashkil  etadi  va  elektr 

o’tkazuvchanligi jixatdan metallmaslardan farq qiladi. 

 

Ularning elektr o’tkazuvchanligi tem’eraturaga bog’liq bo’lib, issiqlikni xam yaxshi o’tkazadi. 

Demak,  metallarga  shunday  berish  mumkin:  «Tem’eratura  pasayishi  bilan  elektr  o’tkazuvchanligi 

ortadigan, bolg’alanuvchan, issiqlik o’tkazuvchan va yaltiroq moddalar 

metallar

 deb ataladi». 

 

Metallarning  elektr  va  issiqlik  o’tkazuvchanligi  ularning  kristall  panjarasida  erkin  elektronlar 

borligindandir. 

 

Metallarning  ichki  tuzilishini  rentgen  nurlari  ostida  o’rganish  shuni  ko’rsatdiki,  ularning 

atomlari  ma’lum  bir  tartibda  joylashgan  bo’lib,  bu  tartib  fazoda  ma’lum  bir  qonuniyat  bilan 

takrorlanadi. 

 

SHuning  uchun  xam  metallarning  ichki  tuzilishi  (strukturasi)ni  o’rganishda  metallar 

atomlarining joylashuvi kristall yoki fazoviy panjara deb ataluvchi panjarada ko’rsatilgan. 

 

Ko’’chilik metallar, asosan uch xil kristall panjaraga ega bo’ladi: