4 – лаборотория иши

Laboratoriya ishi №2 

Mavzu: po’lat ishlab chiqarish texnologiyasini o’rganish 

Ishdan  maqsad:  po’lat  ishlab  chiqarish  usullari  va  ishlan  chiqarish  texnologiyasini 

o’rganish 

Nazariy ma’lumotlar 

po’lat temir bilan 2,14 % gacha uglerod qotishmasi bo’lib, tarkibida oz miqdorda Mn, Si, R, S 

bo’ladi.  po’lat  cho’yanga  nisbatan  plastik,  bosim  bilan  prokat  mahsulotlar  yasash,  quyish  va 

payvandlash bilan detal va buyumlar yasash mumkin. Hozirda po’lat olishni quyidagi usullari mavjud: 

1.Kislorodli  konvertorda  po’lat  olish.

  Konvertor  nok  shaklli  idish  bo’lib  (1-rasm),  tashqarisi 

list  po’lat  bilan  qo’langan,  ichki  devori  esa  ko’’roq,  magnezit  va  dolomitdan  tayyorlangan  g’ishtlar 

terilgan. Konvertor stanina bilan mustahkam o’oraga o’eratsiyalar uchun aylanadigan etib o’rnatilgan. 

Hajmi  70/350tn.  Tayyor  holdagi  konvertorga oldin 25-30%  po’lat  qoldiq, chiqindilar solinadi.  Keyin 

70% umumiy metall qismdan suyuq, /1400

0

S/ cho’yan qo’yiladi. CHo’yan tarkibi S-3,8%-4%, Si-2,0-

2,5%,  Mn-0,5-1,5%,  R-0,15-0,3%,  S-0,02-0,06%.  Konvertor  vertikal  holga  keltirilib  ichiga  furma 

kiritilib 10-15 atm.



1- 16 M’a



 bosimda 99.5-99.7 % li kislorod yuboriladi. 1 tonna  po’lat olishga 2-5 

m

3



min  kislorod  sarflanadi.  SHu  davr  ketayotganda  shlak  xosil  etuvchilar  ohak,  dala  sh’ati,  temir 

rudasi solinadi.   

Kislorod yuboriladigan furmalar suv bilan sovitib turiladi. SHixta materiallari tarkibidagi S, Si, 

Mn, S oksidlab (yonib) tem’eratura ko’tariladi (1700

0

). 

po’lat tayyorlash vaqtida, uning tarkibi nazorat etib boriladi. po’latni tarkibi aniq belgilanganga 

kelganda,  oldin  po’lat  keyin  shlak  konvertordan  quyib  olinadi.  CHo’yandan  po’lat  chiqishi  90-93  % 

bo’ladi. Kislorodli konvertorda uglerodli, legirlangan konstruktsion va asbobsozlik po’latlar olinadi. 

 

---

 

 

 

8