4 – laboratoriya ishi yorug‘liknin suyuqlikda yutilish koeffitsientini aniqlash

x, m	Io, A	I, A		<>	A	<A>	B
<B>
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.

Olingan natijalardan foydalanib yutilish ko‘rsatkichi  hamda (13.10) va (13.11) ifodalardan o‘tish A va yutilish B koeffitsientlarini topamiz.

2 – M A S H Q

Bu mashqni bajarishdan asosiy maqsad biror konsentrasiyali aralashma uchun yutilish ko‘rsatkichi  hamda o‘tish A va yutilish B koeffitsientlari aniqlanib, Buger-Lambert qonuni bajarilishini o‘rganish.
Mashqni bajarish uchun 0,5 litrli idishda biror konsentrasiyali aralashma olinadi.
Birinchi bo‘lib shisha idishga biror konsentrasiyali aralashma solinadi. Fototokni o‘lchash sxemasi ulanib, uni ishchi holatida ekanligini tekshirib ko‘riladi. Yorug‘lik manbai yoqiladi. Bunda fotoelementda hosil bo‘lgan tok o‘lchanadi. Bu tok yorug‘lik intensivligi boshlang‘ich qiymatiga (I_o) mos keladi. Bunda bir necha marta tokning qiymatini o‘lchab, o‘rtachasi olinadi. So‘ngra silindik idishga 1 cm qalinlikdagi aralashma solinadi. Yana tokni o‘lchash sxemasi ulanib shu qalinlikka mos keluvchi fototokni mikroamper ko‘rsatishidan yozib olinadi. Aralashmaning ustuni to 10 cm bo‘lguncha har 1 cm qalinlikdagi fototok o‘lchab boriladi va o‘lchashlar aralashma sathi 1 cm dan kamaytirilib tajriba takrorlanadi. Aralashmaning har qalinligi uchun tokning o‘rtacha qiymati olinadi.
O‘lchash natijalari 2-jadvalga yoziladi.
2–jadval

№	x, m	Io, A	I, A		<>	A	<A>	B	<B>
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.

Olingan natijalardan foydalanib yutilish ko‘rsatkichi  hamda (13.10) va (13.11) ifodalardan o‘tish A va yutilish B koeffitsientlarini topamiz.
Olingan natijalarni bir-biri bilan taqqoslab hulosalar chiqarish kerak.


Sinov savollari
1. Yorug‘lik to‘lqini suyuqlik sirtiga tushganda qanday jarayonlar ro‘y beradi?
2. Buger qonunini ta'riflang va ifodasini yozing.
3. Buger-Ber qonunini tushuntiring va ifodasini yozing.
4. Ushbu qonunlarning qo‘llanish chegarasi nimalarga bog‘liqligini tushuntiring.


Adabiyotlar
1. G.S.Landsberg, "Optika Moskva,1976.
2. N.M.Godjiev, "Optika" Moskva, 1977.
3. T.I.Trofimova ”Fizika kursi“, M. ”Akademiya“ 2007.
4. A.A.Detlaf, B.M.Yarovskiy ”Fizika kursi“, M.”Akademiya“, 2007.