3–mavzu. Talab va taklif asoslari darsning o’quv maqsadi

3–MAVZU. TALAB VA TAKLIF ASOSLARI

Darsning o’quv maqsadi:

Talabalarda bozor mexanizmi va uning elementlari, bozordagi talab, talab qonuni, bozordagi taklif, talab va taklif muvozanati haqida tushuncha hosil qilish va ko’nikmalarni shakllantirishdan iborat.

Аsosiy tushunchalar va tayanch iboralar

Bozor mexanizmi, talab, taklif, talab hajmi, taklif xajmi, talab qo- nuni, taklif qonuni, individual talab, bozor talabi, talab egri chizig’i, talab funksiyasi, muvozanatlashgan narx, muvozanatlashgan hajm, bozor taklifi, taklif egri chizig’i, taklif funksiyasi, muvozanat modeli.

Asosiy savollar

1. 
   Bozor mexanizmi va uning elementlari
   
2. 
   Bozordagi talab. Talab qonuni.
   
3. 
   Bozordagi taklif. Taklif qonuni.
   
4. 
   Talab va taklif muvozanati.
   

1. Bozor mexanizmi va uning elementlari

Bozor – alohida, mustaqil qaror qabul qiluvchi xo’jalik yurituvchi subyektlar hamda sotuvchi va xaridorlar o’rtasidagi o’ziga xos shakl- dagi munosabatlar yig’indisidir.
Iqtisodiy resurslar cheklanganligini inobatga olib ishlab chiqarish- ni kengaytirish mumkinmi? Ha.
Bozor iqtisodiyoti va uni tavsiflash fundamental nima, qanday, kim uchun va qachon ishlab chiqarish kerak degan masalalar turli iqti- sodiy tizimlarda turlicha xal qilinadi.
Turli tizimlarni tasniflash ikki mezonga asoslanadi :

• 
  ishlab chiqarish sohasida ustuvor bo’lgan mulkchilik shakliga qarab;
  
• 
  iqtisodiy faoliyatni boshqarish va nazorat qilish usuliga qarab quyidagi iqtisodiy tizimlarga ajratish mumkin:
  

An’anaviy iqtisodiy tizim – tabiiy, ya‘ni qishloq xo’jaligi ishlab chiqarishiga asoslanadi.
Alohida iqtisodiy subyektning faoliyat yo’nalishi, uning ishlab chiqarish hajmi, u kishini qaysi ijtimoiy guruhga tegishli ekanligini belgilab beradi.
Asosiy iqtisodiy masalalar an‘analarga asoslanib xal qilinadi. Za- monaviy jamiyatda an‘ana va qadriyatlar faqat insonlarning shaxsiy hayotiga tegishlidir.