“3/3” (4/4 5/5…) metodi

 
15 
 
kabilarning ilmiy ishlaridan ma`lumotlar keltirish mumkin. Aralash metodning 
yana bir boshqacha ko`rinishi to`g`ri metod va qiyosiy metod prinsiplarining 
qorishmasi sifatida vujudga keldi. Ushbu zamonaviy aralash metodning 
namoyondalari metodistlar amerikalik P.X.Igbodt, belgiyalik F. Klosse, 
germaniyalik A. Bolen va rus tili o`qitish ruhshunosi B.V. Belyayev 
tadqiqotlaridan ma`lum va mashhurdir
Qiyosiy metod. Bu metodning to`liq nomi “ongli qiyosiy metod ” deyiladi. 
Bu metodning asoschisi akademik I.V.Shcherba bo`lib metodni hozirgi davr chet 
tili o`qitish jarayonida moslashtirgan, metod asoschisi ishini samarali davom 
ettirgan pedagogika fanlari akademiyasi muxbir a`zosi prof. I.V.Rahmonov 
bo`lgan. Ongli qiyosiy metod bo`yicha chet tili o`rgatilganda didaktik onglilik 
prinsipi asosida ish ko`ra boshlagan. Ushbu metodning qiyoslash, ona tiliga 
suyanib ish ko`rish nutq faoliyati turlarini bir yo`la o`rganish singari xususiy 
prinsiplari qirqinchi va elliginchi yillarda shakllanadi va keng ko`lamda amaliy 
qo`llanadi. Chet – tili o`qitishning amaliy, ta`limiy va tarbiyaviy maqsadlari ilmiy 
asoslab berigan. Bu metodning birinchi ko`rinishi edi. Oltmishinchi yillardan 
hozirgacha bo`lgan vaqt ichida ongli-qiyosiy metod zamonoviylashtirildi, uning 
prinsiplariyaangi ta`lablarga muvofiq tatqiq qilindi. 
Jumladan qiyoslash, o`quvchilarning dars paytidagi yumush taraida emas, 
balki mashqlar sistemasini tuzishda metodist va muallim vakolatiga kiradigan 
ishdir. Ongli-qiyosiy metodning birinchi ko`rinishida qoida asosida mashq 
bajarilar edi, zamonaviy ko`rinishida mashq yonida amaliy ruhdagi qoida 
umumlashtiriladi. 
Chet –tili o`qitish jarayonida amaliy foydalaniladigan metodlar uchta: 
tanishish, mashq qilish va qo`llash. Ushbu uch atamani tatqiqotlarda yurli nomlar 
bilan yuritib kelindi. Ko`pchilik ton olgan va o`qitishda bevosita mushohada qilish 
mumkin bo`lgan mazkur metodlar o`quvchi nuqtai-mazaridan nomlangan. 
O`quvchining chet tili o`rganishdagi vazifasi o`quv materiali foydalanishdan 
iborat. Chet tili o`qitishni sistema deb qaralganda, unda ikkita tomon o`rgatuvchi 
va o`rganuvchi ishtirok etadi. Muallim zimmasiga o`quvchining o`rganish 

---