O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA-MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI SAMARQAND DAVLAT UNIVERSITETI RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR FAKULTETI
Axborot tizimlarining matematik va dasturiy ta’minoti yo’nalishi 310 - guruh talabasi Abdullayev Nuriddinning Linux operatsion tizimida adminstratorlik fanidan “Fayillar orqali xatoliklarni qayta ishlash” mavzusida MUSTAQIL ISHI Bajardi: Abdullayen N Tekshirdi: Abdurofiyev Norbek.
Linuxda fayl va papkalar xatoliklari bilan ishlash .
Fayl kengaytmalari
Linux fayl tizimi.
Fayl-tizimi-axborot tashuvchisi yoki uning bo‘limidagi ma'lumotlarni saqlash va ularga kirishni tashkil qilish usuli. Klassik fayl tizimi ierarxik tuzilishga ega bo‘lib, unda fayl ungacha bo‘lgan to‘liq yo‘l bilan aniqlanadi.
Foydalanuvchi nuqtai nazaridan, fayl tizimi - bu fayllar joylashgan "bo‘shliq", fayl tizimining mavjudligi nafaqat "fayl nima deb nomlangan", balki "qaerda joylashganligini" aniqlash imkonini beradi.
Fayl tizimining turini va parametrlarini har safar ahamiyatsiz narsa qilish kerak bo‘lganda tanlash kerak. Masalan, siz tez -tez uchraydigan fayl operatsiyalarini tezlashtirishni xohlaysiz. Fayl tizimi darajasida bunga erishish mumkin har xil yo‘llar: Indekslash tezkor qidiruvlarni ta'minlaydi va bo‘sh bloklarni oldindan bron qilish tez-tez o‘zgarib turadigan fayllarni qayta yozishni osonlashtiradi. Ma'lumotni oldindan optimallashtirish tasodifiy kirish xotirasi kerakli kiritish -chiqarish operatsiyalari sonini kamaytiradi.
Fayl tizimlari ma'lumotlarning qanday saqlanishini aniqlaydi. Ular foydalanuvchi qanday cheklovlarga duch kelishini, o‘qish va yozish qanchalik tez bo‘lishini va disk qancha vaqt uzilishlarsiz ishlashini aniqlaydi. Bu, ayniqsa, byudjetli SSD disklar va ularning akalari - flesh - disklarga to‘g‘ri keladi. Bu xususiyatlarni bilib, siz har qanday tizimdan maksimal darajada foydalanishingiz va uni aniq vazifalar uchun ishlatishni optimallashtirishingiz mumkin.
Fayl tizimi o‘zida bir qancha ma'lumotlar strukturasi namoyish etgan xolda, disk bo‘lagida bo‘ladi hamda o‘zida fayllar katalogini saqlab turadi. Fayl tizimlar asosiy foydalanuvchi ma’lumotlarini, shu bilan birga uning ishlashi uchun zaruriy ma'lumotlarni saqlaydi.
Linux fayl tizimida, Windows foydalanuvchilariga tanish bo‘lgan C, D disklari va boshqalar yo‘q, Linux fayl tizimi daraxt tuzilishiga ega va "/" belgisi bilan ko‘rsatilgan ildiz katalogiga asoslangan.
Linux har xil turdagi fayl tizimlari bilan ishlashi mumkin, ular qo‘llab -quvvatlanadigan xususiyatlari, har xil holatlarda ishlashi, ishonchliligi va boshqa xususiyatlari bilan farq qiladi. Linux va Unixdagi fayl tizimlari ierarxik, daraxt tuzilmasi printsipialida tashkil etilgan. Linuxdagi fayl tizimi ierarxik: fayllar kataloglarga joylashtirilgan (Windows papkasida bo‘lgani kabi), bu kataloglarni boshqa kataloglarga joylashtirish mumkin. Biroq, disk nomlari yo‘q va "/" bilan belgilangan faqat bitta ildiz katalog mavjud. Boshqa barcha kataloglar shu asosiy katalogda joylashgan bo‘ladi.
rasm.Windows(chapda) va Linux(o‘ngda)da kataloglar joylashuvi.
Linux operastion tizimi quyidagi fayl tizimlari bilan ishlatilishi mumkin.
Ext – Linuks operastion tizimning birinchi fayl tizimi xisoblanadi, dastlabki linux versiyalarida qo‘llanilgan. Jurnallar bilan ishlay olmaydi, mana shu uning kamchiligi hisoblanadi.
Ext2 – 1993 yilda yaratilgan eski fayl tizimlaridan biri hisoblanadi. Ko‘p yillar davomida bu fayl tizimi barcha distributivlarda asosiy fayl tizimi sifatida qo‘llanilgan. Ext2 fayl tizimini ishlashi kesh xotira bilan bog‘liq. Barcha disklarda bo‘layotgan jarayonlarni kesh xotiraga tashlab, so‘ng diskga tashlanadi. Shu sababli bu fayl tizimining tezligi juda baland, lekin ish jarayonida tok manbai biror sababga ko‘ra o‘chib qolsa, kesh xotiradagi barcha ma’lumotlarni yo‘qotib qo‘yish mumkin. Chunki qattiq diskga yozilmagan ma’lumotlar kesh xotiradan o‘chib ketadi. Shu sababli bunday fayl tizimi bilan ishlayotganda uzluksiz tok manbaidan foydalanish zarur. Hozirgi kunda bu fayl tizimi o‘zining muhimligini yo‘qotgan.
