31. Geografik koordinata sistemasini tushuntiring?

53. Maydonni nivelirlash usullarini ayting?
J: Ish sharoiti, qollaniladigan usul va asboblarga qarab nivelirlash quyidagi asosiy turlarga bo‘linadi: Geometrik nivelirlash; Trigonometrik nivelirlash; Fizik nivelirlash,
Stereofotogrammetrik nivelirlash.
27-savol; 30-savol
54. Optik va avtomatlashgan burchak o‘lchash asboblari?
J: Geodezik asboblar - geodezik qidiruv va tadqiqot ishlarida hamda qurilishda qoʻllaniladigan oʻlchov vositalari, qurollari majmui; astronomiya-geodeziya tarmoqlarini, nivelir toʻrlarini yasashda, planlarni suratga tushirish (sʼyomka)da, muhandislik inshootlari, radioteleskoplarning antenna qurilmalari va b.ni qurish, tiklash va ulardan foydalanishda masofalarni, burchaklarni, past-balandliklarni oʻlchash uchun ishlatiladigan mexanik, optik-mexanik, elektr-optik va radioelektron qurilmalar va h. k. Masofalar (chiziqlarning uzunliklari)ni oʻlchashda poʻlat oʻlchash lentalari (20–50 m), invar lentalar, osma invar simlar (24 m), optik kuzatish trubali masofa oʻlchagichlar, radiomasofa oʻlchagichlar, elektr-optik masofa oʻlchagichlar va b.dan foydalaniladi. Yoʻnalishlarni aniqlash va burchaklarni oʻlchashda astrolyabiya, bussol, teodolit va b. ishlatiladi. Past-balandliklarni oʻlchashda asosan optik-mexanik nivelirlar, nivelirlash reykalaridan foydalaniladi. Grafik suratga olishda asosan menzul suratga olish usuli qoʻllaniladi. Bunda asosiy kurol kipregel va menzula hisoblanadi.
55. Asboblarni tekshirish, sozlash va tayanch nuqtada teodolitni ish xolatiga keltirish?
J: Teodolitlar ma`lum mexanik, optik va geometrik talablarga javob berishi kerak. Asbob eskirishi yoki shikastlanishi natijasida uning qismlari ideal sxemadan og'adi. Shuning uchun teodolitni ma`lum vaqt oraliqlarida sinab va tekshirib, kamchiligi bor yo‘qligi aniqlab ko‘riladi, aniqlangan nuqsonlar yo`l qo'yarli nuqsondan (xatodan) katta bo `lsa, ular bartaraf qilinishi kerak bo `ladi. Teodolitni sinash geodezik asbobsozlikda yuqori va aniq teodolitlar bilan ishlashda bajariladi. Ish holatiga keltirish uchun
uni shtativga mustahkam o‘rnatilganligini, limb, alidada, qarash trubasi o‘qiari atrofida ravon aylanishini, qotirgich va yo‘naltirish vintlari to‘g‘ri va bemalol buralishini
aniqlush kerak.