302-guruh talabasi Erkinova Zilolaning Hozirgi òzbek adabiy tili fanidan tayyorlagan taqdimoti

302-guruh talabasi Erkinova Zilolaning Hozirgi òzbek adabiy tili fanidan tayyorlagan taqdimoti.

Reja:

• Sintaktik birliklarning uch tomoni deganda nimani tushunasiz?
• Sintaktik aloqa vositalariga nimalar kiradi?
• Sintaktik aloqaning koordinativ va subordinativ aloqa turlarini misollar orqali izohlang. Erkin aloqa va boģli aloqaning farqini tushuntiring.

1-seminar mavzusi: Sintaksisga kirish. Sintaktik aloqa vositalari. Sintaktik aloqa turlari.

Sintaktik birliklarning uch tomoni

Sintaktika – belgining belgi bilan munosabati haqidagi ta’limot.

Semantika – belgining borliq ob’ekti bilan munosabati haqidagi ta’limot.

Pragmatika- belgining sòzlovchi bilan munosabati haqidagi ta’limot.

• Sòz formalari;
• Sintaktik affikslar;
• Kòmakchi, boģlovchi,yordamchi;
• Sintaktik leksika;
• Intonatsiya;
• Sòzlar tartibi;

Sintaktik aloqa vositalari

Sintaktik aloqa turlari

Koordinatsiya – ikki tomonlama aloqa. Ikki sintaktik shakl òzaro ikki tomonlama– ham chapdan òngga qarab,ham òngdan chapga qarab bog’lanadi.

Subordinatsiya- bir tomonlama aloqa. Tobelanish yònalishi birtomonlama bòladi. Tobelanish yo chapdan òngga qarab yònaladi. Tobe qism tobelantiruvchi vosita yordamida hokim qismga boģlanadi.

Sintaktik aloqa turlari ikki turga ajraladi:

• Teng aloqa. Tenglashishda sintaktik jihatdan teng, biri ikkisiga bòysunmaydigan sòzlar sanash ohangi yoki teng boģlovchilar yordamida sintaktik aloqaga kirishadi. Teng aloqa gap tarkibidagi elementlar orasida uchraydi. Sòz birikmasi tarkibidagi elementlar orasida teng aloqa bòlishi mumkin emas.

• Tobe aloqa. Tobe va hokim qismlar orasida, teng bòlmagan qismlar orasi bòladi. Tobe aloqaning kòrinishlari :
• moslashuv;
• boshqaruv;
• bitishuv.

E’tiboringiz uchun raxmat!