30- мавзу: Ишга жойлаштириш ва бандлик

Barqaror iqtisodiy-huquqiy muhit xususiy sektor faoliyati va mustaqil ish bilan bandlikni o’sishining asosiy sharti hisoblanadi. Har qanday ko’lamdagi investorlar, yirik korporatsiyalardan tortib tadbirkorlar mustaqil faoliyat yo’liga kirayotgan yakka shaxslarga, ular o’zlarining investitsion rejalarini rejalashtirishlari va amalga oshirishlari uchun iqtisodiy tizimning oqilona barqarorligining kafolati kerak. Iqtisodiy tizimning barqarorligi hammadan avval, qoidaga ko’ra xususiy iqtisodiy faoliyat yo’liga kirishni tartibga soluvchilar; mulkchilik huquqlari; xususiy iqtisodiy faoliyat bilan shug’ullanishdan olinadigan daromadlar tizimi; soliqqa tortish tizimi; shartnomalar shartlariga rioya qilish kabi omillar bilan belgilanadi. Barqarorlikning boshqa muhim omili – barqaror makroiqtisodiy muhitni saqlab qolishdir. Moliyaiviy va kredit-pul siyosati iqtisodiy o’sishni hamda resurslarni davlat va xususiy sektorlar o’rtasida samarali taqsimlanishini ta’minlashi kerak. Davlat xususiy sektorga kiritilishi mumkin bo’lgan mablag’larni siqib chiqarilishiga yo’l qo’ymasligi kerak.
XMTning tasnifiga ko’ra, mustaqil ish bilan band bo’lganlarga tadbirkorlar, ishlab chiqarish kooperativlarining a’zolari, yollash bo’yicha ishlamayotgan shaxslar, oilaviy korxonalarning haq olmaydigan mehnatkashlari kiradi. Ko’pgina mamlakatlarda mustaqil ish bilan band bo’lganlarning 60 dan 80 %gachasi xizmat ko’rsatish sohasida jamlanganlar. Bu hammadan avval, savdo, umumiy ovqatlanish va mehmonxona xizmatini ko’rsatish sohasi (30–60%) qolgan qismi kommunal, ijtimoiy va shaxsiy xizmatlar va transportga to’g’ri keladi. Keyingi yillarda moliya, maslahat berish, axborot kabi xizmat turlari faol yuqorida aytib o’tilgan ish bilan bandlikning egiluvchan shakllaridan keng foydalanishga imkon beradi.
Mehnat bozor infratuzilmasining bosh masalasi mehnat bozorini tartibga solishda infratuzilma sub’ektlari o’rtasida aloqadorlikni ta’minlovchi mexanizmlarni yaratish va funktsiyalarni taqsimlashni nazarda tutadi.
Shunday qilib, mehnat bozori infratuzilmasining asosiy sub’ektlari hamda mehnat bozorini tartibga soluvchi institutsion tuzulmalari sifatida asosan davlat ish bilan bandlik xizmati va ishga joylashtirish bo’yicha nodavlat ish bilan bandlik xizmati organlari faoliyatlaridan iboratdir.