3 Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

Фойдаланилган адабиётлар рўйҳати 
1.
Назарова Н. Б., Мохова О. Л. Новые информационные технологии в обучении 
иностранным языкам // Современные проблемы науки и образования. 2016. № 3. 
2.
Применение SMART-технологий в образовательном процессе «Образование без границ». 
МБОУ 
«СОШ 
№1». 
2015. 
20 
с. 
[Электронный 
ресурс]. 
Режим 
доступа: 
https://infourok.ru/primenenie-smarttehnologii-v-obrazovatelnom-processe-mobu-sosh- obrazovanie-bez-
granic-540134.html 
3.
Саркисян А. В. Использование Интернет-ресурсов на уроке иностранного языка 
[Электронный ресурс]. 
Режим доступа: 
https://nsportal.ru/shkola/inostrannye-
yazyki/library/2016/02/23/ispolzovanie-internet-resursov-na-uroke-inostrannogo 
4.
Кизлякова Е. С. Внедрение новейших информационных технологий в обучении 
иностранным языкам. С.-П., 2010. 11 с. 
ИҚТИСОДИЙ ФАНЛАРНИ ЎҚИТИШДА АХБОРОТ КОММУНИКАЦИЯ 
ТЕХНОЛОГИЯЛАРИДАН ФОЙДАЛАНИШ 
Салохитдинов Шерзод Фарходович 
Жиззах политехника институти 
“Итисодиёт ва менежмент” кафедраси ассистенти 
 
Замонавий жамият ўзига хослиги шундаки, у ахборот-коммуникация технологиялари 
(механизмлар) нинг ўта жадал ривожланиши билан ажралиб туради. Бугунги кунда ҳар қандай 
фаолиятда, жумладан, ўқитишда ахборот коммуникацион технологияларни малакали қўллаш 
кўникмасини ўрганиш жуда муҳимдир.
Таълим жараёнини ахборотлаштириш таълимни модернизациялашнинг устувор 
йўналишларидан биридир. Техника олий таълим муассасаларида "Иқтисодиёт" фанлари 
ўрганилади. Бу фанларни ўрганишдаги биринчи вазифалардан бири талабаларга жаҳон ва миллий 
иқтисодиётнинг ривожланиш қонуниятларини очиб беришдир. Методикада асосий нарса 
равшанлик, материални кўргазмали идрок этиш, тушунишга ёрдам беради. Шу 
билан 
бирга 
кўргазмали материал тушунтириш давомида (маърузада) ҳам, талабаларнинг мустақил 
тайёргарлиги давомида (семинар, конференсияларда) ҳам талабалар эътиборига ҳавола этилиши 
муҳим аҳамиятга эга. ахборот коммуникацион технологияларнинг энг қулай усули Мультимедиа 
проектор ёрдамида PowerPoint слайдшов дастурида ёки ўқитувчи ўзи билан маъруза (семинар) га 
олиб келиши мумкин бўлган кўчма компьютерда тайёрланган тақдимотлардир [1]. 
Мультимедиали маъруза-синфда таълимни ташкил этишнинг энг самарали усулларидан 
бири бўлиб, анъанавий ўқитиш методларидан ташқарига чиқадиган кучли педагогик воситадир. Бу 
фаолиятнинг жорий этилиши ўқитувчига замонавий ахборот технологияларини ривожлантиришни 
ташкил этиш, ўқувчиларнинг замонавий тизимлар билан мустақил ишлаш бўйича зарур 
кўникмаларини шакллантириш, уларга бир вақтнинг ўзида ахборотни тақдим этишнинг турли 
усулларидан фойдаланиш имконини беради. Мультимедиали маърузангизни (семинарни) 

---

190
лойиҳалашда ҳар бир ўқитувчи қандай мақсадларни кўзлаши, ўрганилаётган мавзуда бу дарс 
қандай рол ўйнаши ва нималарга мўлжалланганлиги ҳақида фикр юритиши лозим. Бундан 
ташқари, мультимедиа лойиҳасини яратишда аниқлик, босма матн (тузилиши, ҳажми, формати), 
тасвирлар кетма-кетлиги, график ёки товуш белгилари ва ранг схемасини тақдим этиш бўйича 
маълум талабларга риоя қилишни ҳисобга олиш зарур. 
Мультимедиали тақдимотлар қисқа вақт ичида аудиторияга ахборот етказишга, обектларни 
уч ўлчамли ўлчамда кўргазмали кўрсатишга ёрдам беради. Мултимедиа тақдимотининг ўзига 
хослиги ҳам шундан иборатки, ундан барча турдаги машғулотларда фойдаланиш мумкин. 
Маърузаларда мультимедиали тақдимот ўқитувчининг ажралмас ёрдамчисига айланиши мумкин: 
қулай шаклда тақдим этилган материал слайдда кўрсатилади, уни фақат сизнинг изоҳларингиз 
билан тўлдириш қолади. Билимларни назорат қилиш синфида мультимедиали тақдимот ёрдамида 
ўқувчилар билимини назорат қилиш, ўз-ўзини назорат қилиш ва кейинчалик тузатиш воситаси 
сифатида тест назоратини яратишингиз мумкин.
Мултимедиа тақдимотларининг қулайлиги шундаки, уларни тегишли равишда сақлаш 
мумкин, зарур ҳолларда уларни ахборот билан тўлдириш, созлаш мумкин. Шундай қилиб, 
комьпютернинг ўзи керакли материални тақдим этмаслигини тушунишингиз керак, аммо у 
аллақачон яратилган маҳсулотни эфирга узатиши мумкин. 
Ахборот коммуникацион технологиялари ёрдамида ўқув фаолиятини ташкил этишнинг яна 
бир усули бу: 
- ижтимоий тармоқлар [2. 68-71 б]. Мактабдан ташқари ишлар доирасида иқтисодиёт ва 
ишлаб чиқаришни ташкил этиш бўлими асосида "Иқтисодиёт" фанларини ўзлаштириш мақсадида 
ўқитувчилар ижтимоий тармоғида очиқ саҳифа порталини (public) яратадилар. Видео материаллар 
жамоатчилик тушунчасига киритилади: видео маърузалар, мақолалар, глоссарий, ҳужжатлар 
нусхалари, графика ва бошқалар.
Талабалар концептуал аппаратнинг тизимини шакллантириш ва талабалар ўртасида илмий 
мунозаралар ўтказиш, жамоатчилик ичидаги ахборот материали асосида ўз фикрларини оқлаш 
учун ҳар куни ҳар қандай вақтда контентга кириш имконига эга, бу эса материални яхши 
ўзлаштириш ва тадқиқот мавзусига қиймат муносабатини шакллантириш учун қўшимча рағбат 
беради. Талабанинг семестр давомида онлайн режимда ишлашини гуруҳда ишлаш орқали 
тасдиқлашингиз мумкин: жамоатчиликни тўлдириш орқали; ахборотни янгилаш мунтазамлиги 
орқали; "каби" саволлар сони бўйича талабалар ўртасида тан олинганлик даражасига кўра; 
"талабалар келтириш индекси" нинг бир тури ва бош. [3, с. 197-200]. 
Ўқитишда ахборот коммуникацион технологиялардан фойдаланилганда ўқувчи ва ўқитувчи 
ўртасидаги ўзаро алоқани бутунлай онлайн режимга ўтказиш мумкин (е-mail, телеконференсия, 
онлайн мулоқотлар ва бошқалар), яъни уларнинг бевосита учрашини ва шунга мос равишда 
танланган курс учун материални мустақил ўзлаштиришини таъминламасдан. Шу муносабат билан 
ўқитувчи ва тарбияланувчилар ўртасидаги ўқитиш усуллари, фаолият моделлари ва ўзаро 
алоқаларни қайта кўриб чиқиш зарур, анъанавий ўқув материалларини шунчаки компьютер 
шаклига айлантириш орқали ахборот коммуникацион технологиялардан фойдаланиш кўникмасига 
эга бўлиш мумкин эмас. Ахборот коммуникацион технологиялари ёрдамида таълим шаклини 
таҳлил қилиш ва унинг имкониятларини кенгайтириш лозим. "Масофада", яъни ўқитувчи ва 
ўқувчи онлайн равишда ажратилган масофада ўрганиш янада қулайроқ.Ахборот коммуникацион 
технологиялардан фойдаланишнинг камчиликларига ахборот манбаларига – компьютер ва 
интернетга доимий кириш зарурати киради бу эса бир мунча ноқулайликларга олиб келади.