iborat.YA‟ni idrok etish bog„chadagi bolaning oldiga kubiklar qo„yilgan rasmlar
qo„yib chiqadi. Odamlarni solishtirish obrazi. Didaktik qobiliyat – o„quvchilar
bilan muloqot qilishda, pedagogika qonuniyati va uslublarini o„rganadi.
Konstruktiv - o„qituvchining o„z ishini rejalashtira olish qobiliyati. Kommunikativ
qobiliyat - boshqa odamlar bilan bo„ladigan muloqotni yaxshilaydigan va
birgalikdagi faoliyatda psixologik qovushuvni ta‟minlaydigan qobiliyat. O„quvchi
bilan o„zaro muloqotda bo„lish. Ba‟zan falon domla biz bilan yomon
munosabatda bo„ladi yoki bo„lmaydi. Bilish qobiliyati – bilimni egallash va uni
o„zlashtirishni ta‟minlaydi. Anglash (tushunish) qobiliyati – ayrim harakatlarni
odam qiladi. O„zi anglab etib, ongli harakat qiladi. Ko„p sonli o„qituvchi,
tarbiyachi, maktab direktori, o„quv ishlari bo„yicha direktor o„rinbosari va
internat xodimlaridan qobiliyat haqida: “SHaxsning qaysi sifatlarini Siz
pedagogik qobiliyat deb hisoblaysiz?” – deb berilgan savolga 82 ta yozma javob
olingan. Sifatlarni quyida keltiramiz: O„z ishiga muhabbat bilan ishlashga
qiziqish. YUqori madaniyatli auditoriyani ishlata olish. O„tiladigan darsga
qobiliyat, uni yaxshi bilishi, unga qiziqish. Pedagogik takt (go„zallik) ga ega
bo„lish. Mehnatga qobiliyatli, mehnatsevarlik. Bolalar jamoasiga kirishib ketish
qobiliyati. Bolalarga muxabbat. Mehanatga ijodiy yondashish. Javobgarlikni his
qilish. Harakatchan (energiyalik). Tashkilotchilik qobiliyatlari. Tarbiyaga oid
bilimlar yaxlitligi. O„qituvchi faoliyati yo„nalishlari quyidagi sohalarda aks
etadi: G„oyaviy sohada: ilmiy dunyoqarash va e‟tiqod; ijtimoiy ehtiyoj va axloqiy
zaruriyatlarni chuqur tushunish; ijtimoiy va fuqarolik burchini anglash; ijtimoiy –
siyosiy faollik. Pedagog kasbi sohasida: o„quvchilarni sevish va ular bilan
ishlashga qiziqish, pedagogik ishni sevish; ruhiy – pedagogik ziyraklik va
kuzatuvchanlik, pedagogik takt, pedagogik tasavvur, tashkilotchilik qobiliyati;
haqqoniylik; dilkashlik; talabchanlik; qat‟iyatlilik; maqsadga intilish; vazminlik;
o„zini tuta bilish; kasbiy layoqatlilik. Bilish sohasida: keng ilmiy saviya, ma‟naviy
ehtiyoj va qiziqish, intellektual qiziqish, yangilikni his qila bilish; pedagogik
ma‟lumotlarni oshirishga intilish. O„zbekiston mustaqilligi e‟lon qilingan sana
1991 yil 31 avgust xalqimiz hayotida ulug„ voqealardan hisoblanadi. Endi
xalqimiz o„zining boy tarixi, madaniyati, urf – odatlarini o„rganish, targ„ib
qilish, o„zligini anglash imkoniyatiga ega bo„ldi. Bu voqeadan so„ng ko„p sonli
o„qituvchilar jamoalari oldiga Vatan ravnaqi uchun hormay – tolmay xizmat qila
oladigan, buyuk Vatan yo„lida o„z jonini ham ayamaydigan yoshlarni tarbiyalash
vazifasi ko„ndalang qo„yildi. Bu vazifa oliy ta‟lim konsepsiyasida alohida
ta‟kidlanadi. Bunda o„qituvchi – mutaxassis oldida turgan vazifalar quyidagicha
belgilanadi: Pedagogik bilishga o„qituvchining barcha harakatlar majmuiga
qarab, ular uning pedagogik faoliyatiga bog„liq bo„lgan, xususiyatlardan va
Do'stlaringiz bilan baham: |