3 ЎҚув-услубий мажмуанинг таркибий тузилиши

2.3.
 
Бизнесни тадқиқ этишда илмий ва амалий ёндашувлар 
Бизнес товарларни ишлаб чиқариш ва харидорларга керакли вақт, миқдор ва 
сифатда, шунингдек юқори самара ҳамда фойда эвазига сотишни ташкил этиш ва 
бошқариш мақсадида вужудга келди ва хизмат қилмоқда. Иқтисодчи олимлар 
таъкидлашларича маркетинг хизматларидан фойдаланиш жамият, харидорлар, ишлаб 
чиқарувчилар ва ниҳоят маркетинг органларининг ўзларига ҳам бениҳоя катта фойда 
келтирар экан. Бозор иқтисодиёти ўз моҳиятига кўра ҳар қандай жисмоний ва юридик 
шахслар ўз фаолиятларидан наф кўришлари, маълум даромад олишлари ва самарали 
иш юритишларини тақозо этади. Юқоридаги маркетингга берилган таъриф унинг 
моҳиятини тўлароқ акс эттиради деб ўйлаймиз. У инглиз иқтисодчиси Еджени 
Маккартининг машҳур «4 р», яъни товар ёки хизмат ( ргоdukt), баҳо (рrice), фойда 
(ргоtif) ва товарни сотиш жойи (бозор-рlаce)
29
модулига ҳам тўғри келади.
Келажакни 
олдиндан 
кўрмасдан, 
унинг 
ривожланиш 
йўлларини 
прогнозламасдан жамият ҳаёти тараққиётига эришиш мумкин эмас. Охирги йилларда 
прогнозлаш иқтисодиётнинг мақбул даражада ишлашини таъминлашнинг асосий 
воситаларидан бирига айланмоқда. Бошқарувнинг мураккаб жараёнида прогнозлаш 
жамият ишлаб чиқариши ва унинг мақсадларини илмий асослашда ижтимоий-
иқтисодий ривожланиш йўлларини олдиндан кўриш воситаси вазифасини бажаради. 
Бозор иқтисодиёти шароитида иқтисодий прогнозлаш узоқ ва ўрта муддатли 
иқтисодий самарадор йўналишлар, техник сиёсат ва қабул қилинган қарорлар 
амалиётда қай аҳволдалигини кўра билиш учун зарур. 
Маркетинг фаолиятини истиқболлаш деганда - объектнинг илмий асосланган 
келажакдаги ҳолати ҳақидаги ва уни амалга ошириш йўллари ва сарфланган вақтни 
олдиндан билиш тушунилади. 
 
 
 
29
Paul W. Farris, Neil T. Bendle, Phillip E. Pfeifer, David J. Reibstein. Marketing Metrics.Second edition.2010 by 
Pearson Education, Inc. 

---