3 ЎҚув-услубий мажмуанинг таркибий тузилиши

72 
Истеъмолчилар ва маркетинг тадқиқотлари 
1.1.-расм. Маркетинг ўлчами: корхонанинг марказида маркетинг
30
Прогнозларни ишлаб чиқиш жараёни прогнозлаш дейилади. 
Прогнозлашнинг асосий йўналишларидан бири иқтисодий прогнозлаш 
ҳисобланади. 
“Бизнесни тадқиқ этиш усуллари” - бу, илмий - иқтисодий фан бўлиб, унинг 
объекти истеъмолчилар, ишлаб чиқариш жараёни, предмети эса ишлаш мумкин 
бўлган иқтисодий объектларнинг қонунийлиги ва иқтисодий прогнозларни ишлаб 
чиқиш йўлидаги изланишлардир. 
“Бизнесни тадқиқ этиш усуллари” жамият ривожланиши қонунийлиги 
соҳасидаги иқтисодий фан ютуқларига ва бозор иқтисодиёти шароитида ижтимоий-
иқтисодий ва фан - техника тараққиёти тенденцияларининг аниқлигига асосланади. 
“Бизнесни тадқиқ этиш усуллари” нинг ривожланишида, ишлаб чиқилаётган 
прогнозларнинг ишчанлигини оширишда ҳар хил объектларнинг прогнозларини 
тузиш қонун-қоидаларини ўрганадиган фан- “Эконометрика”, унинг бир қисмини 
ташкил этадиган «Иқтисодий прогностика» фани катта роль ўйнайди. Шундан келиб 
чиқиб, иқтисодий прогнозларга қуйидагича таъриф бериш мумкин. 
Иқтисодий прогнозлаш – бу, иқтисодий жараёнларни билишнинг илмий 
усуллари ҳамда прогнозлашнинг барча усул ва йўллари йиғиндисини қўллаш орқали 
иқтисодий прогнозларни ишлаб чиқишидир. 
30
Paul W. Farris, Neil T. Bendle, Phillip E. Pfeifer, David J. Reibstein. Marketing Metrics.Second edition.2010 by 
Pearson Education, Inc.p. 5. 

---

73 
Иқтисодий прогнозлашнинг назарий муҳим муаммоларидан бири прогнозлар 
турларининг тузилиши ҳисобланади. Турлар - ҳар хил мезонлар ва белгиларига 
асосланиб қурилиши мумкин. Масалан, объектларга, прогнозлаш усулларига, 
ечиладиган масалаларга, вазифаларга ва бошқаларга. Булардан энг муҳимларига 
қуйидагилар киради: 

прогнозлаш кўлами; 

прогнозлаш муддати; 

объект характери; 

прогноз функциялари (функционал белги).