3-сонли мтм м а ш ғ у л о т нутқ ўстириш: Мавзу: “Алишер Навоий-шерият султони”

Тарбиячи болалар жавобларини умумлаштиради: нутқ товушлари 2 хил бўлади: унли товушлар ва ундошлар. Товушларни айтамиз ва эшитамиз.


Бугун биз “О” унли товуш билан танишамиз.


Лаблар айлана шаклида (думалоқланган) ва бир оз олдинга чиқади, тишлар думалоқланган лаблар билан бекилади, тил илдизи бир оз юқорига кўтарилади, юмшоқ танглай томоқнинг орқа деворига сиқилган бўлиб, бурун йўлларни ёпиб туради, ҳаво оқими оғиз бўшлиғи орқали ўтиб кетади, товуш бойламлари боғланган бўлиб, тебранади ва товуш хосил бўлади.


Унли товушлар тўсиққа учрамайди, чўзиқ айтилади. Унли товушни биз қизил рангда белгилаймиз (қизил квадрат шаклни кўрсатилади) Кубикларда эса (тарбиячи кубикни кўрсатади) унли товушни кубикнинг бир томонига лабнинг очиқ холати расми ёпиштирилиб белгиланади. Сиз кубикларни ўйнаётганингизда билинки, кубикнинг бир томонига лабнинг очиқ холати расми ёпиштирилиб, қолган томонларига харфлар кўрсатилган бўлса, демак бу кубикдаги харфлар унли харфлар бўлади. Мана қаранг, кубикнинг бир томонига лабнинг очиқ ҳолати расми ёпиштириб, бошқа томонида “О” харфи ёпиштирилган. Демак, “О” харфи унли товуш эканини билдиради.
Хаттахта таглигига уй ҳайвонлари расми териб қўйилади. (қўй, эчки, сигир, бузоқ, от) ва қуйидагича сухбат орқали от сўзи ажратилиб олинади.


- Уй ҳайвонлари номини айтинг.
(қўй, эчки, сигир, от)


Улар нима учун уй ҳайвонлари дейилади?
(чунки уларни уйда одамлар боқади, парваришлайди)


Шу ҳайвонларнинг қайси бири номида “О” товуши бор.


Айтиб кўриб аниқланг-чи? (тарбиячи ўзи айтиб ёрдам беради: о-о-о-от)
(От сўзида “О” товуши бор)


- “О” товушини талаффуз қилиб, унинг қандай товуш эканини аниқланг.
(о-о-о----о унли товуш экан)


- Қаердан билдингиз?
(“О” товуши тўсиққа учрамаяпти, чўзиқ айтилаяпти)