3– modul. Metallarga qirqib ishlov berish

Keskich geometriyasi : a-kesuvchi tekisliklarning fazoda o‘tishi;
b-kesuvchi tekislarning izlari va keskichningburchaklari

5. 
   Keskichning burchaklari.
   

Har qanday keskichda asosiy va yordamchi burchaklar bor. Asosiy burchaklar asosiy kesuvchi tekislik bo‘yicha topiladi. Yordamchi burchaklar yordamchi kesuvchi tekislik
bo‘yicha Oldingi burchak keskichning oldingi yuzasi bilan asosiy qirqish tig‘i orqali utib, kesqish tekisligi tik bo‘lgan tekislik orasidagi burchak .
Asosiy orqa burchak – bu asosiy orqa yuza bilan qirqish tekisligi orasidagi burchak .
Qirqish burchagi – qirqish tekisligi bilan keskichning oldingi yuzasi orasidagi burchak .
Utkirlik burchagi – keskichning oldingi va asosiy orqa yuzalaridagi burchakdir .
Rasm.dan ko‘rinib turibdiki,

+ =
+ ; -
Plandagi burchaklar ham mavjud .
asosiy burchaklar – bu asosiy qirqish tig‘ining asosiy tekislikdagi izi bilan surish yo‘nilishi orasidagi burchak .
plandagi yordamchi burchak – yordamchi qirqish tig‘ining asosiy tekisligikdagi izibilan surish yo‘nalishi orasidagi burchak .
– cho‘qqidagi burchak esa, asosiy va yordamchi qirqish tig‘larining asosiy tekislikdagi izlari orasidagi burchakdir .
Keskichning yana bir burchagi bor . U ham bo‘lsa asosiy qirqim tig‘ining qiyalik burchagidir .

. Keskich asosiy qirqish tig‘ining qiyalik burchagi .
Keskich cho‘kqisidan utkazilgan asosiy tekislik bilan asosiy qirqish tig‘i orasidagi burchakka asosiy qirqish tig‘ining qiyalik burchagi ( ) deb ataladi va qirqish tekisligi buylab o‘lchanadi .
Agar cho‘qqi qirqish tig‘ining pastki nuqtasi bo‘lsa, qiyalik burchagi musbat hisoblanadi. Aks holda manfiy.
Keskich geometriyasining kesish jarayoniga va ishlangan yuza sifatig‘a ta’siri .
Oldingi burchak :
a) Oldingi burchak kattalishishi bilan deformatsiya kamayadi, chunki keskich o‘tkirlashadi, kuch kamayadi . Qirindi chiqish osonlashib, energiya sarfi kamayadi . Ishlangan yuza sifati yaxshilanadi .
b) Lekin keragidan ko‘p ni kattalashtirish keskich cho‘qqisi mustahkamlngini pasaytiradi, issiqni o‘tkazish qobiliyati kamayib, keskich yemirilishi oshib ketadi. Cho‘qqi kuyib ketadi yoki uqalanadi, sinadi .
Qattiq va mo‘rt materiallarni kesishda qiymati kichikroq, xatto, manfiy olinadi : keskich puxtaligi oshirish uchun .
2. Asosiy orqa burchak :
Umuman, mavjud keskichning asosiy orqa yuzasini ishlayotgan yuzaga ishqalinishdan saqlaydi : keskich yoyilishini kamaytiradi . Lekin o‘ta kattalashtirish ni ko‘paytirishga o‘xshaydi .
3. Yordamchi orqa burchak .
Yordamchi orqa yuzani ishlangan yuzaga ishqalinishdan asraydi .
4. Plandagi asosiy burchak .
a) Ishlangan yuza gadir – budurligigi ta’sir qiladi : kichiklashishi uni kamaytiradi .
b) burchak kichiklashishi bilan kuch va qirqish harorati pasayadi : asosiy qirqish tig‘ining aktiv qismi uzunligi ortadi, bu har bir tekislik birligi to‘g‘ri kelgani . Natijada keskich yemirilishi kamayadi .
v) Lekin kichiklashishi bilan zagatovka o‘qiga perpendiqo‘lyar kuch ko‘payib, uni egilishi mumkin .
g) kichiklashishi bilan vibratsiya paydo bo‘lishi mumkin, bu ishlangan yuza sifatig‘a pasaytiradi .
ortadi, keskich yemirilishi kamayadi .
6. Asosiy qirqish tig‘ining qiyalik burchagi .
 kattalashishi bilan ishlayotgan yuza sifati pasayadi .
Nazorat savollari.

1. 
   Mehnat unumi nimaga bog‘lik?
   
2. 
   Ung keskich deb qanday keskichga aytiladi?
   
3. 
   Keskichning oldingi burchagi qanday aniqlanadi?
   
4. 
   Keskichning asosiy qirqish tig‘i qanday aniqlanadi?
   
5. 
   Keskich burchaklarini rollari?