3 McCarthy, O'Dell English vocabulary in use pdf

 
 
 
6.3.Hisob-kitob schyotidagi pul  mablag‘larining hisobi 
 
Korxonalarning bo‘sh turgan pul mablag‘lari bankda ochilgan hisob-kitob schyotida 
saqlanadi.  Hisob-  kitob  schyoti  korxona  tashkil  etilgan  vaqtda  tanlab  olingan  bank 
muassasalaridan  birida  ochiladi.  Hisob-kitob  schyotini  ochish  uchun  bank  muassasiga 
ariza bilan chiqiladi va unga quyidagi hujjatlar ilova qilinadi: 
•
 Mahalliy  hokimiyatning  korxonani  davlat  ro‘yxatidan  o‘tqazilganligi  to‘g‘risida 
qarorining nusxasi; 
•
  Korxonaning  natariusdan tasdiqlangan ustavi; 
•
  Natariusdan tasdiqlangan ta’sis shartnomasi; 
•
 Korxona  bo‘yicha  birinchi  va  ikkinchi  shaxslarning  imzolarini  namunalari 
kartochkasi. 
Korxona  va  bank  o‘rtasida  xizmat  ko‘rsatish  bo‘yicha  shartnoma  tuziladi,  unda 
tomonlarning  huquq  va  majburiyatlari,  javobgarliklari,  xizmatlar  uchun  to‘lanadigan 
to‘lovning miqdori, saqlanadigan pul mablag‘lari uchun bank to‘laydigan foizlar va boshqa 
jihatlar  aks  ettiriladi.  Shartnomaga  muvofiq  bankda    korxonaga  20  ta  raqamdan  iborat 
PDF created with pdfFactory trial version 
www.pdffactory.com

---

 
133 
bo‘lgan  shaxsiy  schyot  ochiladi,  ushbu  schyot  korxonaning  bankdagi  hisob-kitob 
schyotining    raqamini  bildiradi.  Barcha  bank  operatsiyalariga  doir  hujjatlarda  korxona 
o‘zining  ushbu  hisob-kitob  schyoti  raqamini,  bankning  nomi  va    kodini  ko‘rsatishi  shart 
bo‘ladi.    
Korxonaning  hisob-kitob  schyotiga  pul  mablag‘lari  naqd  va  naqdsiz  yo‘llar  bilan 
kelib tushadi. Naqd pullar hisob-kitob schyotiga korxonaning o‘zi tomonidan topshiriladi. 
Buning  uchun  kassir  yoki  pul  topshirish  vakolati  berilgan  boshqa  shaxs  bankda  maxsus 
“Naqd  pul  topshirishga  e’lon”  hujjatini  to‘ldiradi.  Ushbu  hujjat  uch  qismdan  iborat: 
birinchi  qismi  naqd  pul  topshirishga  e’lon  deb  ataladi,  ikkinchi  qismi    kvitansiya  va 
uchinchi  qismi  order  deb  ataladi.  Hujjatning  barcha  qismlari  bir  xil  mazmundagi 
yozuvlarga  ega  bo‘ladi,  ya’ni  ularda  hisob-kitob  schyotining  raqami,  nima  uchun  va 
qancha  pul  topshirilayotganligi,  shuningdek  pulni  topshirgan  shaxsning  familiyasi,  ismi-
sharifi  va  imzosi  aks  ettiriladi.  Pul  bank  kassasiga  topshirilgach,  topshiruvchi  shaxsning 
qo‘liga imzolangan va muhr bilan tasdiqlangan kvitansiya  beriladi, e’lon va order bankda 
qoladi. Oxirgi hujjat ham bank ko‘chirmasi bilan  ilova sifatida korxonaga qaytib keladi.   
Naqdsiz  yo‘l  bilan  pul  mablag‘lari  korxonaning  hisob-kitob  schyotiga  boshqa 
korxonalardan, davlat organlaridan, bankning o‘zidan kelib tushushi mumkin. Bunday pul 
mablag‘lari    bankda  korxonaning  hisob-kitob  schyotiga  to‘lov  topshiriqnomalari,  elektron 
avizo, memorial-orderlar asosida kiritiladi. 
Korxona  hisob-kitob  schyotidan  pul  mablag‘lari  naqd  va  naqdsiz  yo‘llar  bilan 
chiqim qilinadi. Pul mablag‘larini naqd olish uchun korxona bank tomonidan shartnomaga 
muvofiq  chek  daftarchasi  bilan  ta’minlanadi.  Ushbu  daftarchaning  har  bir  varag‘i  ikki 
qismdan iborat bo‘lib, chap qismi koreshok, o‘ng qismi esa chek deb ataladi. Daftarchaga 
kiritilgan cheklarning tartib raqamlari bosmaxona usulida oldindan yozilgan bo‘ladi. Naqd 
pullar korxonaga chek asosida beriladi. Chekning  yuza qismida  pul olish vakolati berilgan 
shaxsning familiyasi, ismi-sharifi, olinishi kerak bo‘lgan summaning miqdori ko‘rsatiladi, 
chek  rahbar va bosh hisobchi tomonidan  imzolanadi va  korxona muhri bilan tasdiqlanadi. 
Chekning orqa tarafida olinayotgan pul mablag‘larining  miqdori  maqsadlari bo‘yicha aks 
ettiriladi,  shuningdek  pul  oluvchi  shaxsning  imzosi  va  pasport  bo‘yicha  ma’lumotlari  , 
uning  imzosini  tasdiqlovchi  rahbar  va  bosh  hisobchining  imzolari  ko‘rsatiladi.      Chek 
bankda,  uning  koreshogi  chek  daftarchasida  qoladi.  Chek  daftarchasida  bo‘yab  va  tuzatib 
yozishlar  mumkin  emas,  ularga  qo‘yiladigan  imzolar  ham    bankga  berilgan  imzo 
namunalaridan  farq  qilmasligi  kerak.  Bu  talablarga  javob  bermaydigan  cheklar    bank 
tomonidan  qabul  qilinmaydi  va  buzilgan  hisoblanadi,  ularni  qaytadan  rasmiylashtirish, 
buzilgan cheklarni daftarchaga qaytadan elimlab qo‘yish lozim. To‘liq foydalanilgan chek 
daftarchalari bankga topshiriladi va uning o‘rniga yangi chek daftarchasi sotib olinadi. 
Korxona  hisob-kitob  schyotidan  pul  mablag‘lari  naqdsiz  yo‘l  bilan  boshqa 
korxonalarga,  davlat  organlariga  o‘tqazib  beriladi,  shuningdek  bankning  o‘zi  orqali 
shartnoma shartlariga ko‘ra ko‘rsatilgan xizmatlar uchun ushlab qolinadi. Pul mablag‘larini 
naqdsiz  chiqim  qilishga  asos  bo‘lib  to‘lov  topshiriqnomalari,  inkasso  topshiriqnomalari, 
bankning memorial orderlari hisoblanadi.