3 McCarthy, O'Dell English vocabulary in use pdf

2.2.Инновация соҳасини давлат томонидан тартибга солиш методлари. 
 
Инновацион фаолиятга давлат томонидан таъсир қилиш методларини икки гуруҳга 
бўлиш мумкин: тўғри ва эгри.
Инновацион жараённи давлат томонидан тартибга солишнинг тўғри методларини 
икки шаклда амалга оширилади: маъмурий, дастурли-мақсадли. Маъмурий шаклда 
инновацияга бевосита таъсир қилиш мақсадида у молиялаштирилади. Ушбу молиялаштириш 
махсус қонунлар асосида амалга оширилади. Инновацияларни дастурли – мақсадли тартибга 
солишда янгиликлар қўллаб-қувватлашнинг давлат мақсадли дастурлари бўйича 
инновациялар контракт асосида молиялаштирилади. Яъни, давлат томонидан янгиликларни 
(товар, технологик жараён, хизмат) контракт асосида сотиб олиш тизими ташкил этилади. 
Контракт асосида молиялаштириш – ҳозирги кунда кенг тарқалган – буюртмачи ва ишлаб 
чиқарувчилар ўртасида шартнома тизимининг бир элементидир. 
Шартномада ишларни тугатиш вақти, ишларни иштирокчилар орасида тақсимлашини 
моддий рағбатлантириш аниқ кўрсатилади. Бу ерда ўзаро мажбуриятлар, иқтисодий 
санкциялар келишиб олинади. 
Инновацион жараёнга давлат томонидан бевосита таъсир қилиш методлар тизимида 
саноат корхоналар ва университетлар кооперациясини рағбатлантирувчи тадбирлар муҳим 
ўрин эгаллайди. 
Саноат ва университетлар кооперацияси натижасида биринчидан илғор илмий 
ғояларни ишлаб чиқаришга жорий қилиш имкони яратилса, иикинчидан саноат 
корхоналарининг фундаментал ва изланиш тадқиқотларни молиялаштиришда қизиқиш пайдо 
бўлади. 
Инновацион жараёнларни давлат томонидан тартиб солишда эгри методлар ҳам 
муҳим ўрин тутади. Давлат инновацион сиёсатини амалга оширишда қўлланиладиган ушбу 
методлар биринчидан инновацион жараёнларни рағбатлантиришга ва иккинчидан 
инновацион фаолият учун қулай муҳит (иқтисодий, ижтимоий ва психологик) яратишга 
йўналтирилган. Инновацион фаолиятни давлат томонидан тартибга солувчи эгри 
методларнинг таркиби, тузилиши ва мазмуни турлича. 
Ушбу методларга солиқ имтиёзлари ва кредит имтиёзларини киритиш мумкин.
Солиқ имтиёзлари қуйидаги кўринишларда бўлади: перспектив инновацион 
ишламаларни амалга оширишга йўналтирилган корхона фойдаси солиқдан озод қилинади; 
илмий-техник маҳсулоти сотишдан олинган илмий институт ва олий ўқув юртларининг 
валюта маблағлари солиқга тортилмайди; илмий-техника ташкилотларининг мулки, ери 
PDF created with pdfFactory trial version 
www.pdffactory.com

---

15
камайтирилган қўшимча қиймат солиғига тортиш; корхона (фирма)ларнинг янгиликларни 
жорий қилиш ҳисобига олинган фойдаси маълум даврга имтиёзли солиқга тортиш. 
Инновацияларни давлат томонидан тартибга солишда имтиёзли кредитлар бериш ҳам 
катта самара бериш мумкин. Яъни, акционерлик жамиятларига, корхоналарга, фирмаларга 
кичик фоиз ставкасида кредитлар бериш.