3 McCarthy, O'Dell English vocabulary in use pdf

8-chizma. Yalpi foydaning taqsimlanishi.
Chizmadan ko‘rinadiki, eng avvalo yalpi foydadan boshqa iqtisodiy 
subyektlarga turli to‘lovlar amalga oshiriladi. Bu to‘lovlarga boshqalarning yer 
va binolaridan foydalanganlik uchun ijara haqi, qarzga olingan pul mablag‘lari 
uchun to‘lanadigan foizni kiritish mumkin. Bundan tashqari, korxonalar davlat 
va mahalliy hokimiyat organlari byudjetiga soliqlar to‘laydilar, turli hayriya va 
boshqa fondlarga mablag‘lar kiritadilar. Mablag‘larning qolgan qismi korxona 
sof foydasini tashkil etadi. U korxonaning ishlab chiqarish va ijtimoiy 
ehtiyojlariga, shuningdek jamg‘arish (ishlab chiqarishni kengaytirish)ga, atrof-
muhit muhofazasi, xodimlarni tayyorlash va qayta tayyorlash va boshqa 
maqsadlarga sarflanadi. 
Buxgalteriya foydasi sotilgan mahsulot uchun tushgan umumiy pul 
summasidan ishlab chiqarishning tashqi xarajatlari chiqarib tashlash yo‘li 
bilan aniqlanadi. Sh
u sababli buxgalteriya foydasi iqtisodiy foydadan ichki 
xarajatlar miqdoriga ko‘proqdir. Bunda ichki xarajatlar har doim o‘z ichiga 
normal foydani ham oladi. Korxona umumiy pul tushumi tarkibidagi umumiy va 
buxgalteriya xarajatlari hamda foydasining farqlanishini quyidagi tasvir orqali 
yaqqolroq tasavvur etish mumkin (9-chizma). 
Yalpi foyda 
Soliqlar 
Hayriya va 
boshqa fondlar 
Sof foyda 
Kr
е
dit uchun 
foiz 
Ijara haqi 
Tadbirkorlik 
daromadi 
Ijtimoiy 
fondlar
Kadrlarni 
tayyorlash 
Atrof-muhit 
muhofazasi 
Jamg‘arish 
PDF created with pdfFactory trial version 
www.pdffactory.com

---

84 
 
 
 
= - 
=
- - -
 
9-chizma. Korxona umumiy pul tushumi tarkibidagi iqtisodiy va