3 McCarthy, O'Dell English vocabulary in use pdf

protektsionizm (tashqi ta’sirdan himoyalash)
va 
fritrederlik (savdoga to‘liq erkinlik berish)
kabi shakllari keng tarqalgan.
PDF created with pdfFactory trial version 
www.pdffactory.com

---

235 
Protektsionizmning klassik va zamonaviy ko‘rinishlari farqlanadi. 
Klassik 
yoki qattiq protektsionizm
siyosatining nazariy asosini merkantilizm tashkil 
etib, uning asosiy belgilari quyidagilardan iborat: 
- tovarlar importini cheklash; 
- eksportni har tomonlama qo‘llab-quvvatlash; 
- chetdan keluvchi tovarlarga yuqori boj to‘lovlari o‘rnatish orqali milliy 
ishlab chiqarishni himoyalash; 
- tovarlarning ma’lum turlari bilan savdo qilishga davlat monopoliyasining 
o‘rnatilishi va h.k. 
Zamonaviy protektsionizmning
ham asosiy maqsadi ichki bozorda milliy 
ishlab chiqaruvchilar uchun nisbatan qulay sharoitlar yaratish hamda ularni 
xorijiy ishlab chiqaruvchilar raqobatidan himoyalash hisoblanadi, biroq uning 
usul va vositalari o‘zining moslashuvchanligi bilan klassik protektsionizmdan 
farq qiladi.
Qiyosiy xarajatlar nazariyasiga ko‘ra erkin savdo tufayli, jahon xo‘jaligi 
resurslarni samarali joylashtirishga va moddiy farovonlikning yuqori darajasiga 
erishishi mumkin. Protektsionizm, ya’ni erkin savdo yo‘lidagi to‘siqlar xalqaro 
ixtisoslashuvdan olinadigan nafni kamaytiradi yoki yo‘qqa chiqaradi. 
Erkin savdo yo‘lida juda ko‘p to‘siqlar mavjud bo‘ladi. Ularning asosiylari 
quyidagilar: 
1) boj to‘lovlari.
Boj to‘lovlari import tovarlarga aktsiz soliqlari 
hisoblanadi, u daromad olish maqsadida yoki himoya uchun kiritilishi mumkin; 
2) import kvotalari. 
Import kvotalari yordamida ma’lum bir vaqt oralig‘ida 
import qilinishi mumkin bo‘lgan tovarlarning maksimal hajmi o‘rnatiladi;