3 McCarthy, O'Dell English vocabulary in use pdf

1-jadval
O’zb
е
kistonda aholi pul daromadlari va xarajatlari balansi tarkibi
 
2004 
2005 
2006
2007
2008 
Ko’rsatkich-
lar 
mlrd. 
so’m 
foiz 
mlrd. 
so’m 
foiz 
mlrd. 
so’m 
foiz 
mlrd. 
so’m 
foiz 
mlrd. 
so’m 
foiz 
Jami 
daromadlar 
7634,4 100,0 9728,6 100,0 12954,9 100,0 16872,7 100,0 22626,3 100,0 
shu jumladan: 
-m
е
hnatga haq 
to’lash va 
korxonalardan 
olingan boshqa 
daromadlar 
2057,0 
26,9 
2860,2 
29,4 
3857,1 
29,7 
5417,5 
32,1 
7534,6 
33,3 
-mol-mulk, 
tadbirkorlik, 
qishloq 
xo’jalik 
mahsulotlarini 
sotishdan 
olingan 
daromadlar
4593,7 
60,2 
5448,0 
56,0 
7135,8 
55,1 
8786,9 
52,1 
11290,5 
49,9 
-ijtimoiy 
983,7 
12,9 
1420,4 
14,6 
1962,0 
15,2 
2668,3 
15,8 
3801,2 
16,8 
PDF created with pdfFactory trial version 
www.pdffactory.com

---

202 
transf
е
rtlar 
Jami 
xarajatlar va 
jamg’armalar 
7561,1 100,0 9533,0 100,0 12680,7 100,0 16572,8 100,0 22240,7 100,0 
shu jumladan: 
-ist
е
’mol 
sarflari
5871,8 
77,7 
6911,4 
72,5 
9538,9 
73,6 
12409,8 
73,5 
16613,8 
74,7 
-majburiy 
to’lov va 
badallar 
598,7 
7,9 
667,3 
7,0 
895,8 
6,9 
1123,1 
6,7 
1445,6 
6,5 
-jamg’armalar-
ning o’sishi 
1090,6 
14,4 
1954,3 
20,5 
2246,0 
17,4 
3039,9 
18,0 
3803,2 
17,1 
Manba: O’zb
е
kiston R
е
spublikasi Davlat statistika qo’mitasi ma’lumotlari. 
2008 yilda aholining ist
е
’mol sarflari 2007 yilga nisbatan 36,1 foizga o’sib, 
16613,8
mlrd. so’mni tashkil etdi. Ist
е
’mol sarflarining pul daromadlari umumiy 
hajmidagi ulushi 74,7 foizni tashkil qildi.
Aholi turmush darajasi tushunchasini ularning hayot kechirishi uchun 
zarur bo‘lgan moddiy va ma’naviy ne’matlar bilan ta’minlanishi hamda 
kishilar ehtiyojining bu ne’matlar bilan qondirilishi darajasi sifatida 
aniqlash mumkin. 
Aholi turmush darajasining BMT tomonidan tavsiya etilgan ko‘rsatkichlari 
tizimi o‘z ichiga quyidagi guruhlarni oladi: 
1.
Tug‘ilish va o‘lish darajasi hamda boshqa demografik ko‘rsatkichlar. 
2.
Hayot kechirishning sanitar-gigiyena jihatidan sharoitlari. 
3.
Oziq-ovqat tovarlarini iste’mol qilish. 
4.
Turar joy sharoitlari. 
5.
Ma’lumot va madaniyat. 
6.
Mehnat qilish va bandlik sharoitlari. 
7.
Aholining daromadlari va xarajatlari. 
8.
Hayot kechirish qiymati va iste’mol narxlari. 
9.
Transport vositalari. 
10.
Dam olishni tashkil etish. 
11.
Ijtimoiy ta’minot. 
12.
Inson erkinligi. 
Bu asosiy ko‘rsatkichlardan tashqari yana ba’zi bir axborotga oid 
ko‘rsatkichlar ham ajratib ko‘rsatiladi: aholi jon boshiga to‘g‘ri keluvchi YaIM, 
aholi jon boshiga to‘g‘ri keluvchi milliy daromad, aholi jon boshiga to‘g‘ri 
keluvchi iste’mol hajmi va boshqalar. 
Kishilar hayot faoliyati uchun zarur ne’matlar to‘plami mehnat sharoiti, 
ta’lim, sog‘liqni saqlash, oziq-ovqat va uy-joy sifati kabi xilma-xil ehtiyojlarni 
o‘z ichiga oladi. Kishilar ehtiyojlarini qondirish darajasi jamiyat a’zolarining 
alohida olgan va oilaviy daromadlari darajasiga bog‘liq. Turmush darajasini 
mamlakat darajasida (butun aholi uchun) va tabaqalashgan mikrodarajada 
(aholining alohida guruhi uchun) qarab chiqish mumkin. Birinchi yondashuv 
turli mamlakatlarda aholining turmush darajasini aholi jon boshiga to‘g‘ri 
PDF created with pdfFactory trial version 
www.pdffactory.com

---

203 
keladigan yalpi ichki mahsulot ko‘rsatkichi bo‘yicha aniqlab, qiyosiy tahlil 
qilish imkonini beradi. 
Aholi guruhlari bo‘yicha daromadlar taqsimlanishi dinamikasini taqqoslash 
iste’molchi byudjeti asosida amalga oshiriladi. Iste’molchi byudjetlarining bir 
qator turlari mavjud bo‘ladi: o‘rtacha oila byudjeti, yuqori darajada ta’minlangan 
byudjet, minimal darajada moddiy ta’minlanganlar byudjeti, nafaqaxo‘rlar va 
aholi boshqa ijtimoiy guruhlari byudjeti shular jumlasidandir. 
Farovonlikning eng quyi chegarasini oila daromadining shunday chegarasi 
bilan belgilash mumkinki, daromadning bundan past darajasida ishchi kuchini 
takror hosil qilishni ta’minlab bo‘lmaydi. Bu daraja moddiy ta’minlanganlik 
minimumi yoki kun kechirish darajasi (qashshoqlikning boshlanishi) sifatida 
chiqadi. 
Bozor iqtisodiyoti sharoitida o‘rtacha daromad «o‘rtacha sinf» deb 
ataladigan tabaqalar daromadlari bo‘yicha aniqlanadi. Bunday guruh iste’mol 
savati to‘plamiga uy, avtomashina, dala hovli, zamonaviy uy jihozlari, sayr 
qilish va bolalarini o‘qitish imkoniyati, qimmatli qog‘ozlar va zebu ziynat 
buyumlari kiradi.
Bozor iqtisodiyoti aholining yuqori ta’minlangan yoki «boy» qatlamining 
mavjud bo‘lishini taqozo qilib, ularga aholining yuqori sifatli tovar va xizmatlar 
xarid qilishga layoqatli bo‘lgan juda oz miqdori kiradi.
Turmush darajasi kishilarning turmush tarzi bilan uzviy bog‘liq.