3 McCarthy, O'Dell English vocabulary in use pdf

vositalarga bo‘lgan zarurat iqtisodiyot nazariyasi fanida ehtiyoj deb ataladi. 
Ehtiyojlar turli-tuman bo‘lib, ularni iqtisodiy, ijtimoiy, madaniy, ma’naviy, siyosiy 
va boshqa turdagi ehtiyojlarga ajratish mumkin. Ular orasida kishilarning yashashi, 
mehnat qilishi va hayot kechirishi uchun zarur bo‘lgan moddiy ne’matlardan hamda 
xizmatlarni o‘z ichiga oluvchi ijtimoiy-iqtisodiy ehtiyojlar alohida o‘rin tutadi. Bu 
ehtiyojlarning asosiy jihati – ularni qondirish uchun iqtisodiy faoliyat yoki ijtimoiy 
ishlab chiqarishning taqozo etilishidir. O‘z navbatida ijtimoiy-iqtisodiy ehtiyojlar 
moddiy va ma’naviy ehtiyojlarga bo‘linadi. 
Moddiy ehtiyojlar
– bu kishilarning o‘z 
hayotiy faoliyatlarini ta’minlashda qo‘llaniluvchi moddiy ko‘rinishdagi ne’matlar 
va xizmatlarga bo‘lgan zaruratdir.
Jamiyatning moddiy ehtiyojlari korxonalar va davlat muassasalari ehtiyojlarini 
ham o‘z ichiga oladi. Korxonalarga ishlab chiqarish maqsadlarini amalga oshirish, 
ya’ni tovarlar ishlab chiqarish uchun ishlab chiqarish vositalari va ishchi kuchi kerak. 
Davlat, jamoa va xususiy korxonalar, mamlakat aholisining umumiy ehtiyojlarini aks 
ettirib, avtomobil va temir yo‘llari, maktablar, kasalxonalar qurilishiga xizmat qiladi. 
PDF created with pdfFactory trial version 
www.pdffactory.com

---

24 
Ma’naviy ehtiyojlar kishilarning moddiy ko‘rinishga ega bo‘lmagan, bilim 
va dam olish, madaniy saviyasini oshirish, malaka-mahoratga ega bo‘lish, har 
xil xizmatlardan bahramand bo‘lish kabi ko‘plab ehtiyojlarni o‘z ichiga oladi.
Ehtiyojlar yakka tarzda va birgalikda qondirilishi mumkin. Bu esa ehtiyojning 
tabiatiga va uni qondiruvchi obe’ktlar xususiyatiga bog‘liq. Shunday buyum va 
xizmat turlari borki, ulardan faqat birgalikda foydalanish mumkin. Masalan, ta’lim 
olish binolari, kasalxonalardan, dam olish joylaridan bahramand bo‘lish, sport 
o‘yinlari va ko‘ngilochar tomoshalarni birgalikda ko‘rish kabilar shular 
jumlasidandir. 
Jamiyat ehtiyojlariga bir qator omillar ta’sir ko‘rsatadi. Bular quyidagilar: