3-Mavzu: Yassi elektromagnit to‘lqin va uning xossalari. Elektromagnit to‘lqin shkalasi. Mashg‘ulot rejasi

Elektromagnit to‘lqinlar shkalasi.

Izoh: 3-rasm ma’ruza vaqtida batafsil tushuntiriladi.

• 
  RT - radio to‘lqinlar bo‘lib, uzun, qisqa, o‘rta, ultraqisqa to‘lqinlarga bo‘linadi;
  
• 
  IQT - infraqizil to‘lqin;
  
• 
  KKT - ko‘zga ko‘rinadigan to‘lqin;
  
• 
  UBT - ultrabinafsha to‘lqin;
  
• 
  RN - rentgen nurlari;  γ - gamma nurlar.
  

Demak, elektromagnit to‘lqinlarning ko‘zga ko‘rinadigan juda kichik (tor) qismi (ν=4·10¹⁴ dan 8·10¹⁴ Gs gacha, yoki λ=4000 Å dan 7500 Å gacha) bilan Optika shug‘ullanar ekan va bu qismini yorug‘lik deyiladi.
Shunday qilib, elektromagnit to‘lqinning juda ham tor qismi bilan
Optika(yorug‘lik) shug‘ullanadi va yorug‘lik uchun ham Maksvellning elektromagnit to‘lqinlariga tegishli natija, formulalar va ulardan kelib chiqqan natijalarni ishlatamiz.
Yorug‘lik to‘lqini uchun:

1. 
   muhitning sindirish ko‘rsatkichi( elektr va magnit kirituvchanlikdan tashkil topgan).
   
2. 
   yorug‘likning biror muhitdagi tezligi (vakuumda n=1, yorug‘lik υ=s tezlik bilan tarqaladi).
   

yorug‘likning bo‘shliqdagi tezligi (elektr va magnit doimiylari
bilan bog‘langan).

4. 
   Yorug‘lik uchun ham bo‘lib, ko‘ndalang to‘lqindir va bo‘lgani sababli o‘ng parma qonuniga bo‘ysunadi.
   
5. 
   ) ga asosan, yorug‘likda asosiy ta’sirni elektr vektori ko‘rsatadi.
   
6. 
   Yorug‘lik uchun: λ (4000 7500Å) (1m=10²sm=10³mm=10⁶mkm=10⁹nm=10¹⁰Å).
   
7. 
   Yorug‘lik uchun: yassi to‘lqin tenglamasi:
   

va uning yechimi tebranma to‘lqin jarayon tenglamasi: yoki .
Bu yerda “+” ishora kelayotgan, “ – “ ishora esa ketayotgan yorug‘lik uchun.
8.Yorug‘lik to‘lqin uzunligi (λ) bilan, chastotasi (ν) orasidagi bog‘lanish formulasi biror muhitda:
; bo‘shliqda: