3-mavzu. Transportvositalari detallarini tamir o`lchamlarga va qo`shimcha tamir detallarni o`rnatish yo`li bilan tiklash reja

3-mavzu.Transportvositalari detallarini tamir o`lchamlarga va qo`shimcha tamir detallarni o`rnatish yo`li bilan tiklash
REJA
Detallarni tiklash uslublari , tasnifi va ularni mexanik, antikorozion qoplamalarini shikastlanishi, xamda yeyilishi bilan bo`lgan xolda klassifikatsiyalanishi.
Detallarni tamir o`lchamlari bo`yicha tiklash .
Qollanish soxasi.Tamir o`lchamlarini va ularning sonini aniqlash uslubi. Qo`shimcha tamir detallarni o`rnatish yo`li bilan tiklash, qo`llanish soxasi.
Qoshimcha tamir detallarni qotirish usulari


Tayach so‘zlar va iboralar
Usullar, eyilish, shikastlanish, plastik deformatsiya, fizik mexanik xususiyatlar, qayta tiklash, cho‘zish, siqish, mustahkamlash, slesar-mexanik ishlov berish, payvandlash, sintetik materiallar.Ta’mirlash, o‘lcham, hisoblash, eyilish, koeffitsient, notekis eyilish, pripusk, resurs, mustahkamlik, qoplama, qo‘shimcha detal, mexanik, val, teshik, diametr, bir tomonlama, mustahkamlik.

Qayta qullanilishi mumkin bo‘lgan detallarning ma’lum bir qismi qayta tiklashni talab qiladi. Bu ishlarni bajarish uchun sarflanadigan mexnat avtomobilni kapital ta’mirlash uchun sarflanidigan umumiy meыnatning 40% ni tashkil etadi. Detalning konstruksiyasiga, shkastlanish darajasiga va boshqa bir qator faktorlarga bog‘liq holda, uni qayta tiklashning tannarxi yangi detal tannarxining 1-12% ni tashkil etadi.

Qayta tiklashning samaradorligini bir necha dalillarga asoslangan holda asoslash mumkin. Qayta tiklash jarayonida zagatovka olishga ehtiyoj yo‘q va faqat shu sababdan ko‘p miqdorda metall sotib olish, energiya sarflashga ehtiyoj yo‘q. Detallarning hamma yuzalaridan faqat ba’zi birlarigagina ishlov beriladi, bu yuzalar asosan eyilgan yuzalardir. Material faqat eyilishlarni kompensatsiya qilish uchun va nuqsonlarni yo‘qotish uchun sarflanadi.
Yo‘qotilishi mumkin bo‘lgan nuqsonlarning soni va yo‘qotilish sifati ta’mirlash korxonasining jixozlanish darajasiga bog‘liqdir. SHuning uchun ham kichkina, texnik jihozlanishi zaif korxonalarda ehtiyot qismlarning sarflanishi yuqori bo‘ladi, chunki bu korxonalarda har xil nuqsonlarni yo‘qotish imkoniyati chegaralangan bo‘ladi.
Detallarni qayta tiklashning ahamiyati shundaki, ehtiyot qismlarga bo‘lgan talabni bir muncha bo‘lsada qoplashga imkoniyat yaratadi. SHuning uchun ham shkastlar va nuqsonlarni yo‘qotish, ya’ni detalni qayta tiklashning ko‘plab texnologik usullari mavjud.
Avtota’mirlash korxonalari xilma-xil ko‘p sonli qayta tiklash usullariga ega. Buning sababi yo‘qotilishi kerak bo‘lgan nuqsonlarning turliligidir.
Qayta tiklashning asosiy vazifasi detallarning geometrik parametrlarini, hamda materiallarning fizik va mexanik xususiyatlarini qayta tiklashdan iboratdir.
Yo‘qotilishi lozim bo‘lgan nuqsonlarning harakteriga qarab hamma qayta tiklash usullari uchta turga bo‘linadi: eyilgan yuzalarni qayta tiklash usullari; mexanik shkastlangan detallarni qayta tiklash usullari; antikorrozion va dekorotiv qoplamalarni qayta tiklash usullari.

	Qayta tiklash usullari
Mexanik shikastlangan detallarni qayta tiklash	Eyilgan yuzalarni qayta tiklash		Antikorrozion va dekorativ qoplamalarni qayta tiklash
1.Plastik deformatsiyalash. 2.Payvandlash. 3.Kovsharlash. 4. Sintetik materiallar yordamida qayta tiklash	1.Slesar mexanik 2. Plastik deformatsiyalash 3. Eritib qoplash 4. Eritib purkash 5. Galvanik qoplama olish 6. Sintetik materiallar yordamida qayta tiklash 7. Elektrofizik ishlov berish		1. Eritib purkash 2. Galvanik qoplama olish 3. Bo‘yash 4.Ximik ishlov berish

Bu usullardan eng ko‘p qo‘llaniladigani slesar – mexanik ishlov berishdir. Bu usulga slesar ishlov berish; mexanik ishlov berish, detallarga t’mirlash o‘lchamlarida ishlov berish, qo‘shimcha detallar o‘rnatish yo‘li bilan qayta tiklashlar kiradi.