|
3.3.-жадвал. Даволанувчилар омиллари ва шифохонада ётиш давомийлиги
|
Омиллар тартиби
|
Ётиш давомийлиги (кун)
|
Омиллар тартиби
|
Ётиш давомийлиги (кун)
|
231
|
9
|
354
|
11
|
323
|
7
|
142
|
7
|
113
|
8
|
286
|
9
|
208
|
5
|
341
|
10
|
162
|
4
|
201
|
5
|
117
|
4
|
158
|
11
|
159
|
6
|
243
|
6
|
169
|
9
|
156
|
6
|
55
|
6
|
184
|
7
|
77
|
3
|
115
|
4
|
103
|
4
|
202
|
6
|
147
|
6
|
206
|
5
|
230
|
6
|
360
|
6
|
78
|
3
|
84
|
3
|
525
|
9
|
331
|
9
|
121
|
7
|
302
|
7
|
248
|
5
|
63
|
2
|
233
|
8
|
110
|
2
|
260
|
4
|
131
|
5
|
224
|
7
|
364
|
4
|
472
|
12
|
180
|
7
|
220
|
8
|
134
|
6
|
383
|
6
|
401
|
15
|
301
|
9
|
155
|
4
|
262
|
7
|
338
|
8
|
Манба: Баёнет Поинт Ҳоспитал, Cоронарй Cаре Унит
|
3.14.-расм. 3.3.-жадвалдаги даволанувчилар омиллари учун СПСС сочилган нуқтали графиги
Eчиш. Графикни қўлда чизишдан кўра биз, статистик дастурий тўпламга мурожжат қиламиз. Ётиш давомийлиги (ЛОС) вертикал ўқда ва омиллар сони (ФАCТОРС) горизонтал ўқда жойлашган. 2.10-жадвалдаги маълумотлар учун СПСС графиги 3.14.-расмда кўрсатилган. Гарчи графикдаги нуқталар, жуда юқори вариацияни намойиш қилсада, сочилган нуқтали график ўсиш тенденцияси мавжудлигини аниқ кўрсатади. Кўринадики, беморнинг қолиш давомийлиги беморга қўлланиладиган омилларнинг сони билан тўри корреляцион боланишга эга.
Ортга назар ташлаш. Агар шифохона маъмурияти 3.14.-расмда кўрсатилган танлама тўплам тенденцияси бош тўпламдаги тенденцияни аниқ тасвирлашига ишончлари комил бўлса, у ҳолда улар ушбу маълумотлардан келажакдаги беморларнинг ётиш давомийлиги бўйича пронозларини такомиллаштиришда фойдаланишлари мумкин.
Сочилган нуқтали график ўзаро болиқликни тасвирлашнинг оддий лекин энг яхши воситасидир. Бироқ, шуни ёдда сақлаш лозимки, бу шунчаки график. Танланма тўпламни тарқалуви графиги асосида бош тўпламдаги болиқлик бўйича қилинган хулосаларнинг ишончлилиги тўрисида ҳеч нарса деб бўлмайди.
Тасвирий статистикада ҳақиқатнинг бузиб кўрсатилиши*
Битта тасвир “мингта сўзнинг ўрнини” босиши мумкин, лекин тасвирлар ҳам ҳолатларни бўяб ёки уларни бузиб кўрсатиши мумкин. Умуман олганда, статистикада тасвирланган расмлар-гистограммалар, устунли графиклар ва бошқа графикли тасвирлардан - воқеаларни бузиб кўрсатишда шубҳаланиш мумкин, шунинг учун биз уларнинг ҳар бирини эҳтиёткорлик билан текширишимиз лозим. Шундан келиб чиқиб, ушбу бўлимни график ёки диаграммани тушунишда ёрдам берадиган бир нечта ҳолатларни эслаш билан бошлаймиз. Кейин эса, рақамли тасвирий статистика қандай қилиб ҳақиқатни бузиб кўрсатишда фойдалилиши мумкинлигини муҳокама қиламиз.
Ҳақиқатни бузиб кўрсатишнинг графикли усуллари. График орқали чиқарилган хулосани ўзгартиришнинг кенг тарқалган йўлларидан бири – вертикал, горизонтал ёки ҳар иккала ўқдаги масштабни ўзгартиришдир. Мисол учун. 3.4.-жадвалда умумлаштирилган 5 йил давомида Европа сувдарида фаолият кўрсатаётган катта кемалар оқими тўрисидаги маълумотларни фараз қилинг. 15-расмда келтирилган 3 та жойлашувнинг ҳар бири учун қатнов частотасини ифодаловчи МИНИТАБ устунли графиги ҳисобланади. График кўрсатадики, порт ичидаги қатновлар денгиздаги ёки таъқиқланган ҳудудлардаги қатновлардан кўра кўпроқ учрайди.
3.4.-жадвал. Денгиз кемаларининг жойлашув бўйича қатновлари
|
Жойлашуви
|
Кемалар сони
|
Денгизда
|
376
|
Таъқиқланган сувларда
|
273
|
Портда
|
478
|
Жами
|
1127
|
МаТҳе Доcк анд Ҳарбоур Аутҳоритй.
3.15.-расм. Кемаларнинг жойлашув бўйича қатновлар сони учун МИНИТАБ устунли графиги
Eнди фараз қилайлик, сиз ҳудди шу маълумотни порт ичидаги ва таъқиқланган сувлардаги қатновлар сони орасидаги фарқни бўрттириб кўрсатиш учун фойдаланмоқчисиз. Буни амалга оширишнинг битта йўли – вертикал ўқдаги бирликлар орасидаги масофаларни ошириш— яъни ҳар бир инча фақатгина бир нечта бирликларни акс эттириш орқали вертикал ўқни чўзишдир. Чўзишнинг ортига яширинган белги – бу узун вертикал ўқ, лекин ушбу кўрсаткич вертикал ўқнинг бошидаги бошланич 0 нуқтадан бирор масофада жойлашган бўлса, у яширинган ҳолатда бўлади. Шундай график, 16-расмдаги СПСС графигида кўрсатилган. Устунли графикни 250дан бошлаш (0 ўрнига) орқали, порт ичидаги қатновлар частотаси таъқиқланган сувлардаги қатновлар частотасидан бир неча марта катта эканлигини кўриш мумкин.
3.16.-расм. Кемаларнинг жойлашув бўйича қатновлар сони учун МИНИТАБ устунли графиги, тўирланган вертикал ўқ асосида
Устунли график ёрдамида ҳақиқатнинг бузиб кўрсатилишини аниқлашнинг яна бири йўли – устунларнинг кенглигини уларнинг баландлигига пропорционал қилишдир. Мисол учун, бир йил давомида 4 трассанинг ҳар бирида содир бўлувчи автомобиллар иштирокидаги ўлимларнинг умумий сонининг фоиз миқдорини ифодаловчи 2.40а-устунли графикка қаранг. Энди ўлимга олиб келувчи воқеалар фоизининг ортиб бориши билан графикнинг кенглиги ва баландлигини ошириб борайлик. Ушбу ўзгартириш 2.40б-расмда кўрсатилган. Ушбу ҳолатдаги бузиб кўрсатиш шундан иборатки, яъни ўқувчи ҳар бир трассада содир бўлаётган ўлимлар фоизини устуннинг юзаси ҳажмига тенглаштиришга ҳаркат қилиши мумкин, аслида эса, ўлим билан туговчи фалокатларнинг ҳақиқий нисбий частотаси фақат устунларнинг баландлигига болиқ бўлади.
|
а. Устунли диаграмма б. Баландлиги катталашган
сари устунлар кенглиги
|
Do'stlaringiz bilan baham: |
